Oudste veteraan in Hollands Kroon ontvangt kerstpakket van Inloophuis NHN

17 december 2021, 00:00 Algemeen

KOLHORN - Een oorlog is niet over zodra je ervan bent bevrijd. Een levend voorbeeld hiervan is de 96-jarige veteraan Bertus de Jager, die van ‘46 tot ‘49 uitgezonden is geweest naar Nederlands-Indië. De transitie van Nederlands-Indië tot het huidige Indonesië ging niet zonder slag of stoot. Integendeel: de in Kolhorn woonachtige De Jager ondervind bijna dagelijks nog psychische problemen naar aanleiding van de gruwelijkheden waaraan hij destijds in het Verre Oosten werd blootgesteld. De vele traumatische gevechtssituaties leverden hem een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) op.

In De Inloophaven vind ik kameraadschap

Sinds twee jaar kunnen veteranen, politiemensen, brandweerlieden, (andere) hulpverleners en hun partners terecht in ‘De Inloophaven’ in Schagen waar de Stichting Veteranen Inloophuis NHN een plek hebben gecreëerd voor mensen die op de een of andere manier een traumatische gebeurtenis op hun netvlies hebben. Initiatiefnemers van deze ontmoetingsplek zijn onder anderen Frans van Zwam uit Barsingerhorn en Annelies van Doorn (oud-VN-militair in Bosnië, red.) uit Warmenhuizen. “Nadat ik oud-Nieuw Guinea- strijder Ad Bouterse in Schagen tegen het lijf liep, zei hij tegen me: ‘Frans, we moeten een inloophuis realiseren want we kunnen nergens terecht.’ Drie maanden later konden we ons inloophuis openen. De Schager burgemeester Marjan van Kampen reageerde heel snel en beslisvaardig op ons verzoek en zo kregen wij het huis aan de Lagedijkerweg 3 in 2019 toegewezen”, meldt oud-veteraan Kosovo en voorzitter van de stichting Frans van Zwam (66).

Spijt

Eén van de bezoekers die dankbaar gebruik maakt van ‘De Inloophaven’ is de reeds genoemde veteraan Bertus de Jager. Frans: “Bertus is een geval apart, want hij is de oudste veteraan van Hollands Kroon en Schagen.” Uit een gesprek met de nog zeer kwieke De Jager blijkt dat de uitzending naar Nederlands-Indië hem anno 2021 nog steeds niet in de koude kleren is gaan zitten. “Ik praat er bijna nooit over, want het was een verschrikkelijke tijd waarin we heel wat jongens hebben moeten begraven. Niet een van de kameraden uit mijn bataljon is teruggekeerd. Ik was brenn-schutter (machinegeweer, red.) dus ik heb vreselijk vaak geschoten en daar had ik later heel veel spijt van. Want ja, waarvoor allemaal hè?”, zegt de oud-veteraan bij wie een zware PTSS is vastgesteld. “Ik heb er niet alle dagen last van, maar bij tijd en wijle komt het bovendrijven. Zoals vannacht. Toen ging het weer niet. Dan droom ik erover en beleef ik het weer. Ook heb ik heel vaak in het ziekenhuis gelegen want tijdens een van de patrouilles in Nederlands-Indië liep ik een hersenvliesontsteking op. Ik ben er toen uitgeraakt en heb drieënhalve week in coma gelegen. Hoe ik in het militaire ziekenhuis in Soerabaja terecht ben gekomen, weet ik niet meer.” Wat Bertus wel weet, is dat er niet of nauwelijks hulp was voor oud-Indiëgangers en dat de diverse behandelingen tegen PTSS hem weinig soelaas hebben geboden. 

Kort Lontje

Zoals gezegd praat Bertus de Jager niet vaak over zijn tijd als militair. “Ik heb er met mijn vrouw Maartje nooit over gepraat en met mijn twee dochters ook niet, eigenlijk. Mijn dochters hebben mij nooit begrepen. Ik had een heel kort lontje toen ik uit Indië kwam. Eigenlijk is dat niet goed gegaan. Mijn vrouw heeft altijd voor de kinderen gezorgd, ikzelf niet. Daar heb ik later heel veel berouw van gehad, en nóg.” Ondanks het feit dat Bertus er nooit met zijn vrouw over heeft gesproken, wist zij dondersgoed wat er aan de hand was. “Toen ik terugkwam uit Indië, zei ze; ‘Goh, wat ben je mager’. Ik was vel over been hoor. En ze zei ook: ‘Je bent niet meer de Bertus die ik had’. Maar ze vloog met om de hals en zei: ‘We redden het toch wel, denk?’. Ik was 16 dat ik Maartje leerde kennen en ik raakte drie jaar weg, dus ik was 19 dat ik terugkwam. En ze heeft op me gewacht.” De nu 96-jarige De Jager beschikt niet alleen over een goed geheugen, maar is voor zijn leeftijd ook nog redelijk fit. “Dat zegt mijn dokter ook nog, hoe is het mogelijk hè? Want ik heb voordat ik naar indië werd uitgezonden ook nog een jaar in een concentratiekamp gezeten in Limburg. Dat was ook een slechte tijd hoor, onder de SS.”

Emotioneel

De Inloophaven in Schagen is een plek waar Bertus de Jager graag naar toe gaat. “Ze zijn daar allemaal wel een jaartje of vijftien jonger dan ik, maar dat maakt niet uit. Ik vind er kameraadschap onder mekaar. Ik weet nog dat ik vorig jaar 95 werd, hing er een spandoek en kwam er een mooie taart op tafel. Ze waren er allemaal. Het was heel emotioneel en ik heb ook nog een gesprek gehad met burgemeester Rian van Dam van Hollands Kroon.” Frans van Zwam voegt toe: “Bertus vroeg me een verbinding aan te leggen want het gesprek was online. Toen vertelde hij voor het eerst van zijn leven zijn verhaal.” Bertus: “Nou het gesprek was glashelder hoor, want ik snapte het allemaal niet. Ik ben niet zo’n computerheld meer.” 

Inloophaven

Sinds de opening van De Inloophaven voldoet het huis wel degelijk in een behoefte. Frans van Zwam: “De mensen die er komen hebben er vreselijk veel behoefte aan om erkend te worden en wel of niet hun verhaal te kunnen doen. Met ingang van volgend jaar januari is het huis zeven dagen per week van ons. Dus we faciliteren van alles. Denk aan gezamenlijke maaltijden, modelbouwmiddagen en themabijeenkomsten. We staan open voor ideeën. Men kan ook gewoon zijn ‘verhaal’ aan anderen kwijt en indien nodig kan er worden geholpen bij het tot stand brengen van contacten met professionele hulpverleners.” Bertus de Jager: “Ik kom er meestal op de zaterdagochtend en als er iemand jarig is. Ook ging ik er op donderdagmiddag heen en at ik een maaltijd mee. Maar nou met de corona is alles weer in het water gevallen.” 

Kerstpakket

De oudste veteraan van Hollands Kroon en Schagen ontving vorige week uit handen van voorzitter Van Zwam een kerstpakket namens De Inloophaven. Een klein lichtpuntje in de donkere dagen voor kerst. “Mijn leven is in Indië helemaal veranderd, ik ben nooit meer dezelfde geweest”, zegt Bertus de Jager terwijl hij een en ander illustreert aan de hand van een boek over de oorlog in Nederlands-Indië. “De PTSS speelt me parten en wordt erger sinds ik ouder ben. Het ging beter toen mijn vrouw nog leefde, die wist me op te beuren. Als ik ‘s nachts naar beneden ging dan kwam ze ook en zette ze een kopje thee. Dan zei ze; ‘Is het weer zover, Bertus?’. Ik mis haar heel erg, ze was m’n alles.”

Ter afscheid laat Bertus de Jager nog een kopje zien met de tekst ‘Je bent pas verslagen als je het zelf opgeeft’. “Begrijp je?”, zegt hij. “Ik heb het nog steeds niet opgegeven.”

Zie ook: www.deinloophaven.nl