Van water tot land
BEEMSTER - Al was de droogmaking van de Beemster in 1612 ook voor de ontwikkeling van Purmerend een opsteker, het feest van 400 jaar Beemsterpolder werd in 2012 vooral in de Beemster gevierd. Het was dan ook niet niets, dat enorme project van droogmalen, en daaraan gekoppeld de inrichting en verdeling ervan. Logisch dat het in 1999 tot UNESCO Werelderfgoed werd verklaard. Dat bijzondere dat zag men ook destijds al. Niet voor niets brachten de prinsen Maurits en Frederik Hendrik deze prestatie van wereldformaat in 1612 een bezoek.
Voor wie het verschil had ervaren, van die enorme watervlakte naar een eindeloos uitzicht op bruin en groen vruchtbaar land moet het een wonder zijn geweest. Maar daar ging natuurlijk wel wat aan vooraf, en niet alleen de ontelbare uren werk van duizenden mannen. Het project ging van start in 1607 toen burgemeesters en enkele grote kooplui toestemming kregen van de Staten van Holland en West-Friesland om de Beemster droog te maken voor de voedselvoorziening. Men begon met de aanleg van een 38 kilometer lange ringdijk rondom het meer, en daaromheen een ringvaart. Met 43 windmolens werd daarna het meer leeggepompt. Dit megaproject vroeg veel overleg, en daarvoor weken de hoofdingelanden uit naar Purmerend waar ze in Slot Purmersteijn een ruimte kregen. Dit bleef tot de sloop van het slot in 1741 de plek waar het polderbestuur bijeen kwam.
Uiteindelijk viel de polder helemaal droog op 19 mei 1612. Totale kosten 1.650.000 gulden. De Beemster was geboren en het inrichten kon beginnen. Het nieuwe land werd middels een geometrisch patroon ingedeeld in een raster van vierkanten, tot kavels. Er waren vier kernen ingepland: Middenbeemster, Noordbeemster, Westbeemster en Zuidoostbeemster.
Op Slot Purmersteijn vond datzelfde jaar nog de verdeling van de kavels plaats met 123 intekenaren. Hun grond bleek van zo'n hoge kwaliteit dat Beemster zich kon ontwikkelen tot sterk agrarisch gebied en volop zou bloeien. En dat gaf Purmerend een mooie stabiele basis als marktstad. Een perfecte synergie.
In 1610, de klus was bijna geklaard, werd de moed bijna opgegeven toen door een dijkbreuk het meer weer vol met water stroomde. Maar met nieuwe investeerders, waaronder een van de Purmerendse burgemeesters, werd besloten door te zetten. De ringdijk werd verzwaard en verhoogd tot hij ver boven het omringende land uitstak en het pompen begon opnieuw.
Bronnen:
Beemster.net (Katje Bossaers)/canon van nederland/OHN.
Mmv Waterlands Archief