'Ik dacht: het kan toch niet zo zijn dat ik nu doodga'
REGIO/VOLENDAM – “We wilden gewoon een leuke oudjaarsavond vieren met vriendinnen, zoals iedere 14-jarige”, vertelt Lisa (34) over de bewuste vreselijk oudjaarsavond, inmiddels twintig jaar geleden. Diezelfde nacht nog, van 31 december 2000 op 1 januari 2001, werd zij samen met vriendin Monique (35) en vele andere Volendammer jongeren slachtoffer van de heftige nieuwjaarsbrand. Een bundel met sterretjes was de directe aanleiding voor de korte en hevige brand die nacht. Met desastreuze gevolgen, die littekens achterliet. Letterlijk en figuurlijk.
Monique en Lisa vertellen over de vreselijke nieuwjaarsbrand
Het is 31 december precies twintig jaar geleden, dat veertien jongeren omkwamen bij de nieuwjaarsbrand in café ’t Hemeltje in Volendam. Zo’n 200 jongeren raakten - ernstig - gewond. Velen van hen waren toen nog maar jonge tieners.
In het EO-programma ’Volendam – 20 jaar na de brand’ vertellen de vriendinnen Marga, Willie, Eline, Melanie, Lisa en Monique hoe ze terugkijken op de heftige gebeurtenis en hoe ze samen kracht en inspiratie vonden voor de toekomst. Het programma is vanavond te zien bij de EO op NPO 3 om 20.30 uur. Monique en Lisa vertellen hun verhaal in deze krant.
Naar België en Duitsland
Ook al was de brand dagenlang landelijk nieuws en waren sommige slachtoffers er zo erg aan toe dat ze zelfs werden overgebracht naar ziekenhuizen in België en Duitsland, Monique en Lisa kunnen er nu nuchter en met droge ogen op terugkijken. Lisa liep die nacht brandwonden op aan haar beide armen, handen en gezicht. “Het is al zo lang geleden. Voor andere mensen is het misschien heftig om te horen en te zien dat we dit hebben meegemaakt, maar voor ons voelt dat helemaal niet meer zo.”
Vijf weken in coma
Ook Monique kan dit gevoel beamen. Zij is na de brand vijf weken in coma gehouden en heeft derdegraadsbrandwonden opgelopen over haar hele bovenlichaam, armen, handen en gezicht. Monique: “Van de avond en nacht zelf heb ik veel dingen niet opgeslagen. Ik was in shock en herinner me flarden van wat er is gebeurd. Ik heb er ook geen beelden meer bij.
Nieuwe oorbellen
Lisa vult aan: “Monique, ik kan me herinneren dat jij mooie nieuwe oorbellen had gekocht en dat jij je wimpers had geverfd" lacht ze. “Oh ja, dat kan wel”, zegt Monique. Zij vertelt verder met de nodige humor dat ze die avond een aantal keer aan het lot had kunnen ontsnappen. “Ik geloof helemaal niet in het lot, maar het is wel zo dat ik die avond niet zo'n zin had om te gaan eigenlijk. Ik was bezig met een tekening en wilde die veel liever afmaken. “Tja, we hadden al een tafel gereserveerd dus was het vanzelfsprekend dat ik ook gewoon ging. Ik ben die avond voor de brand een aantal keer in en uit het café gelopen denk ik. Ik was elke keer van plan naar huis te gaan, maar dat kwam er niet van. Dat had ik beter wel kunnen doen. Maar ja, het is gebeurd en het is zoals het is.”
'Het ging zo ontzettend snel, dat was niet te bevatten'
Lisa vertelt over het moment dat de brand ontstond. “Het ging zo ontzettend snel, dat was niet te bevatten. Ik stond vlak bij het raam en keek opzij en zag ineens een flits met heel fel licht. Plotsklaps vatte de versiering vlam en stond het hele plafond in brand. Er was zo weinig zuurstof. Ik raakte in paniek, omdat ik het benauwd kreeg en probeerde, achteraf gezien heel dom natuurlijk, uit alle macht adem te halen. Hierdoor heb ik allemaal hete rook ingeademd. We zaten als ratten in de val, want het was zo ontzettend druk. Al snel dacht ik; het kan toch niet zo zijn dat ik nu doodga? Dit kan niet, dit meen je niet…”
Bewusteloos
Lisa raakte bewusteloos en viel op de grond net zoals zovelen die avond. “Ik voelde op een gegeven moment, dat ik werd opgetild en toen ik mijn ogen opende stond ik op de dijk, in shock, en ik dacht: ik leef nog!” Op datzelfde moment zat Monique op haar kruk achterin het café vlakblij de plaats waar het vuur ontstond. “Ik had eerder op de avond de deur naar het voorraadhok gezien en ben daar naar binnen gegaan en op de vloer gaan zitten en dacht dat ik dit droomde. Uiteindelijk ben ik voorin via de trap naar buiten gekomen.”
Handen in het ijs
Zowel Lisa als Monique weten niet door wie ze zijn gered en naar buiten zijn gebracht. Lisa: “Toen ik op de Dijk liep kwam er een jongen naar mij toe die mij heeft geholpen. In de verte hoorde ik iemand roepen: hier is nog plek. Toen werd ik opgevangen in een ander café. Daar werd ik binnen op een kruk gezet met mijn handen in een bak ijs. Ik had zulke koude handen dus wilde ze er steeds uithalen, maar dat mocht niet. Hing een beetje versuft met mijn handen in die emmer en herinner me dat ik heel vaak mijn naam en adres bleef herhalen. Ergens vaag wist ik dat er iets heel ergs was gebeurd."
Na de brand
Na de brand werden zowel Monique als Lisa (na haar coma) meerdere keren geopereerd. Monique: “De periode na de brand vond ik eigenlijk veel heftiger dan de avond zelf.” Lisa: “Als ik eraan denk hoe ik toen ooit in slaap ben gevallen met drukkleding aan, al die spalken om m’n armen en een masker op mijn gezicht… Ik weet ook nog dat het die avond erg druk was en dat er vanaf die avond uitsmijters voor alle kroegen stonden”. De meiden nemen verder niemand iets kwalijk.
Gewoon een ongeluk
“Het was gewoon een ongeluk, domme pech. Wij waren na de brand eigenlijk alleen maar met onszelf bezig. En niet met het aanwijzen van een schuldige.
We waren druk met revalideren en met de operaties. Ik wilde gewoon weer naar school en het leven oppakken. Dat was ook helemaal niet erg, want je viel niet op.
Veel leerlingen hadden brandwonden op het Don Bosco College, dat was heel normaal”, zegt Lisa. Monique: “Ik denk ook niet dat mijn leven heel anders had verlopen als ik de brand niet had meegemaakt.”
Verdrietig
Lisa: “Uiteraard was het heftig, maar ik denk dat ik het goed heb kunnen verwerken en het een plek heb kunnen geven. En het belangrijkste is dat we het hebben overleefd en dat het nu goed gaat met ons. Dat vind ik belangrijk om te vertellen aan mensen die ook verbrand zijn geraakt. Je kan eroverheen komen, je kan weer gelukkig worden.”
Absoluut”, beaamt Monique tot slot.
