Tochtje aan boord van Varend Monument in Kolhorn unieke belevening

9 juli 2021, 00:00 Algemeen

KOLHORN - In de haven van Kolhorn wordt het vaarseizoen met ingang van zondag 11 juli opgestart en dat betekent onder meer dat er weer afvaarten met de ansjovisjol KH44 uit Kolhorn mogelijk zijn. Met maximaal tien personen worden de zeilen gehesen en maken de opvarenden een unieke tocht over het Kolhornerdiep, waarbij de schipper en zijn maat alles kunnen vertellen over de historie van Kolhorn, haar visserij en de jol zelf. Een unieke beleving die uw verslaggever aan den lijve ondervond.

Zeilen op de wind van vandaag...

Aangekomen op de Westfriesedijk ter hoogte van de Turfschuur staan de zeilen al fier in top en wacht ‘schipper’ Frans Schepers met een brede glimlach op zijn afspraak. Gehuld in een donkerblauwe Kolhorner visserstrui met bijbehorende gebreide wollen muts op het hoofd, helpt hij zijn passagier galant aan boord. Met gepaste trots steekt hij meteen van wal om zijn passagier van alles te vertellen over de jol welke nog het enige overgebleven Varend Monument van Kolhorn is. Het voormalige vissersdorp beschikte immers ooit over een omvangrijke vissersvloot. 

Stichting Varend Erfgoed

De KH44 is eigendom van de Stichting Varend Erfgoed waarvan Frans Schepers de voorzitter is. Samen met de overige bestuursleden en een aantal gepassioneerde vrijwilligers zorgt hij voor het onderhoud van deze unieke jol zodat ze in de vaart kan worden gehouden. Het authentieke vissersvaartuig uit 1899 vertrekt vanaf 11 juli elke zondagmiddag om 15.00 uur (en op afspraak, red.) vanaf haar vaste ligplaats nabij Museum De Turfschuur voor zeiltochtjes met betalende passagiers. De opbrengst van deze tochtjes vloeit terug in de kas van de stichting, zodat de uitstekende staat waarin de jol nu verkeert, behouden blijft. Geen overbodige luxe als je weet dat de KH44 uit 1900 stamt en destijds voor de prijs van 475 keiharde guldens werd verkocht.

Opsmuk

Tijdens zo’n tochtje over het Kolhornerdiep worden de opvarenden een stuk wijzer over Kolhorn met haar rijke historie. Het voormalige vissersdorp lag tot 1844 aan de Zuiderzee, maar sinds het inpolderen van de Groetpolder, de Waardpolder en de Wieringermeer ligt het dorp zo’n 20 kilometer landinwaarts. Ook de jol komt ruimschoots aan bod want, zoals gezegd, men is trots op haar Varend Monument. “De geschiedenis van de KH44 is overeind gebleven en dat komt mede doordat de meeste eigenaren er in de loop der jaren goed op hebben gepast. Zo weten we dat de jol destijds naast het vissen op ansjovis en zuiderzeeharing ook werd ingezet bij de aanleg van de Wieringermeer. Toen deed het dienst als bevoorradingsschip voor het vervoeren van spullen naar onder meer baggermolens. Het schip kent weinig opsmuk, want het was een werkschip. Het is gewoon een leuke schuit met prachtige rondingen van vroeger. Een mooie boot om er tochtjes mee te maken. Dat is mogelijk dankzij de inzet van ons mooie team van vrijwilligers en de financiële hulp van onze donateurs. We vinden de jol als toeristische attractie in de haven belangrijk voor ons dorp en doen er alles aan om de KH44 niet te laten verslonzen.” 

Respect

Frans Schepers is met zijn achtergrond op de zeevaartschool en als docent in het zeevaartonderwijs zeer bekend met varen, want dat heeft hij altijd gedaan zowel op de Grote Vaart als de zeesleepvaart. Zeilen was echter een nieuw dingetje voor hem. “Je moet het even doorhebben, maar als je eenmaal de kunst verstaat, is het heerlijk. Het Kolhornerdiep is een mooi watertje om op te zeilen. Het is breed genoeg, er zijn geen golven en toch kun je een goeie slag maken. Zeg nou zelf: hier op het Groetkanaal hoor je in alle stilte het kabbelende water, je hoort het ruizen van het riet en je ziet de buizerds en de schaapjes. En wat de kunst van het zeilen betreft heb ik gaandeweg steeds meer respect gekregen voor wat de wind doet in de nabijheid van huizen en bomen. Onze passagiers vinden het altijd leuk als wij schippers ze vragen ons te helpen met de navigatie en de zeilen. We krijgen altijd veel positieve reacties op onze vaartochtjes.” Ondanks het feit dat de jol afhankelijk is van het weer, gaan de tochtjes in negen van de tien gevallen gewoon door. “Bij regen varen we niet en boven de windkracht vijf ook niet. In alle andere gevallen wel, ook al is er weinig wind. We komen altijd thuis. Is het niet op de motor dan wel kloetend en roeiend”, lacht Frans. “De veiligheid van onze passagiers is te allen tijde gegarandeerd want we hebben reddingsboeien en zwemvesten aan boord.”

Droog

Tijdens de vorige zomer in 2020 heeft de ansjovisjol KH44 niet gevaren, maar lag zij droog op de werf Van der Kuil in De Haukes. “De jol heeft toen een grote onderhoudsbeurt gehad, waarbij ook aandacht werd geschonken aan de delen van het schip waar je niet zo makkelijk bij kunt. Zo werd een aantal dekdragers en het achterschot vervangen. Daarvoor moest eerst de houten achterdoft worden gesloopt en naderhand dus weer een nieuwe gemaakt. Ook de keerkoppeling werd vervangen door een gereviseerd exemplaar. De werkzaamheden werden uitgevoerd door onze vrijwilligers en ondersteund door Visser Smeedwerk en Jachtwerf Maarten Van der Kuil. Door deze werkzaamheden kan de jol er weer de nodige jaren tegen.” Naast de tochtjes doet de KH44 jaarlijks ook mee aan de Visserijdagen in Workum. Een vloot van 30 voormalige Zuiderzee vissersschepen beoefenen dan het vissen onder zeil, zoals dit rond 1930 gebruikelijk was. “De KH44 doet aan deze visserijweek met een bemanning van vier personen mee. We vissen met netten met een lengte van 100 meter op het IJsselmeer, waarbij we de specifieke visserij-zeiltechnieken om deze netten uit te zetten en in te halen, gebruiken. Het aanzetten van de motor is verboden. Een paar jaar geleden wonnen we daar de originaliteitsprijs. Zo waren we alle vier gekleed in onze authentieke Kolhorner trui.” Grijnst als hij zegt: “Als ik overboord val en ik word gevonden door een ’kenner’, dan weet hij of zij meteen dat ik uit Kolhorn kom.”

Onderkomen

De Stichting Varend Erfgoed heeft haar zaakjes prima op orde, maar heeft nog wel een wens. Frans: “’s Winters staat de KH44 op jachtwerf Van der Kuil in De Haukes, waar de jol door ons onder handen wordt genomen. Echter, we zouden graag een eigen onderkomen realiseren in Kolhorn en daarvoor hebben we het benodigde bedrag bijna binnen. We hebben alleen nog geen toestemming van de Provincie terwijl deze instantie al wel een flink bedrag heeft toegezegd. Dat eerste vinden we uiteraard heel jammer want we hebben hiervoor eventueel twee mooie locaties in de haven op het oog.”

Turfschuur

Het authentieke vissersvaartuig uit 1899 vertrekt met ingang van aanstaande zondag elke zondagmiddag om 15.00 uur vanaf haar vaste ligplaats nabij Museum De Turfschuur. Tijdens een ongeveer anderhalf uur durende zeiltocht kunnen de opvarenden voor een tientje per persoon volop genieten van rust, ruimte en natuur (uw verslaggever kan ‘t weten!). Naast het varen op het Kolhornerdiep zijn er ook andere mogelijkheden om met de jol te varen. Zo kan er een dagje naar het Amstelmeer worden georganiseerd. Voor boekingen kan men bellen met 06-51535273. Donateur of Vriend worden? Kijk op www.KH44.nl of de Facebookpagina ‘JolKolhorn’.