De eerste groep na-oorlogse kinderen werd in Bath door gastgezinnen drie maandenlang verwend.
De eerste groep na-oorlogse kinderen werd in Bath door gastgezinnen drie maandenlang verwend. (Foto: Regionaal Archief)

Bath-gangers van 75 jaar geleden gezocht

ALKMAAR – Eigenlijk had het dit jaar groots gevierd moeten worden, het eerste stedenverband binnen Europa. Dat werd 75 jaar geleden aangegaan door Bath in Engeland en Alkmaar. Nu de festiviteiten door corona niet doorgaan wordt er wel een video gemaakt over de eerste uitwisselingen tussen beide steden. Daaraan namen voornamelijk uitgehongerde kinderen aan deel.

Geen festiviteiten, wel een een video over de eerste uitwisseling

Door Bob de Mon

Nadat begin mei 1940 de joodse Alkmaarder Eli Prins naar Bath was gevlucht en aan Jimmie Wills van de plaatselijke rotaryclub had verteld in welke armoede de Alkmaarders onder het nazi-regiem verkeerden, werd het idee opgevat daar wat aan te gaan doen. Met een zogeheten ‘barrel-orgel’ werden in de straten van Bath en omgeving geld en goederen ingezameld. Al die goede gaven kwamen pal na de oorlog naar Alkmaar. Het goedgeefse Bath besloot eveneens Alkmaar tot tweelingstad – later zou dat zusterstad gaan heten - te benoemen. Dat fenomeen spreidde zich in de loop der jaren over heel Europa uit. Daar mogen beide steden best trots op zijn.

Weg te kwijnen

Het barrel-orgeltje kwam als reliek naar Alkmaar en stond jarenlang in het stadhuis inde Langestraat weg te kwijnen. Totdat dirigent Otto de Jong van het Regionaal Jeugdorkest Artiance werd gevraagd de geplande viering met zijn muzikanten op te luisteren. Hij kwam op het idee daarbij ook het barrel-orgeltje in te zetten en nam contact op met Chris Davies van de Rotaryclub en Bath. Davies liep onmiddellijk warm voor dat idee. Probleem was echter dat vadertje tijd het orgeltje geen goed had gedaan. In de loop der jaren was er geen voorgeprogrammeerde melodie meer uit te krijgen. In Alkmaar werd met veel moeite geprobeerd er weer muziek uit te krijgen, hetgeen ijdele hoop bleek.

Gerestaureerd

Uiteindelijk werd het orgeltje vorig jaar opgestuurd naar Bath waar het door vader en zoon Dean, de twee enige experten op het gebied van dit soort orgeltjes, met succes werd gerestaureerd. Hun succes haalde zelfs de landelijke televisie van de BBC. De bedoeling was dat het muziekinstrument een jaar lang in de Townhall van Bath tentoongesteld zou worden en dan weer naar Alkmaar zou komen. Dat laatste zou betekenen dat het geen deel meer uit zou maken van de festiviteiten, die nu een jaar opgeschort zijn.

Hun succes haalde zelfs de BBC

Nu die, in mei geplande festiviteiten niet meer doorgaan, wil men toch het 75-jarig bestaan van de eerste stedenband niet ongemerkt voorbij laten gaan. Men kwam op het idee om een videoverslag te maken van hen, die als vermagerde naoorlogse bleekneusjes maar liefst drie maanden lang mochten aansterken bij gastvrije families in Bath. Die jonge bleekneusjes van toen zijn inmiddels minimaal tachtig jaar ‘jong'. Zij worden verzocht contact op te nemen met het organisatiecomité via het e-mailadres 75bath75@gmail.com om hun ervaringen te vertellen. Ook zij, die in eerste jaren met de uitwisseling te maken hebben gehad wordt gevraagd zich te melden.

De restauratie van het Barrelorgel.