Afbeelding
1933 Opslag van zakken met augurken langs Venediën en Bierkade, klaar voor de veiling. (Foto: Waterlands Archief)

Beemster bonen en augurken

BEEMSTER - De koe staat niet voor niets prominent in het Beemster logo. Tot aan de 20e eeuw bestond driekwart van die grote groene polder uit ‘beste kwaliteit’ grasland. Alleen op plekken waar dat tegenviel vond er iets van akker- of tuinbouw plaats. Rond 1880 was zo’n 210 hectare bouwland in gebruik tegenover 5800 hectare weiland. Het meeste bouwland concentreerde zich in de zuidoosthoek. Bonen en augurken, daar stond de Zuidoostbeemster, ook wel Bonenhoek genoemd, destijds om bekend.

Op het hoogtepunt gingen er wel 4000 manden augurken per maand richting Amsterdam. Die de tuinders zelf daarheen brachten waarna ze waren overgeleverd aan de prijs die de opkopers boden. Om het hoofd te bieden aan die eenzijdige marktverhoudingen verenigden de tuinders zich in 1867 in de Coöperatieve Tuinbouwvereniging Beemster en Omstreken, olv Wouter Sluis. De vereniging telde direct al tientallen leden en organiseerde in 1868 de eerste grote tuinbouwtentoonstelling in de opgeknapte oude herberg De Laatste Stuiver aan de Purmerenderweg in Zuidoostbeemster. Daarna omgedoopt tot De Tuinbouw, en als locatie nu bekend als onderkomen van sushi-restaurant Boss. In 1895 nam Beemster onderwijzer Dirk Dekker het voorzittersstokje over van Wouter Sluis, en hij zette zijn zinnen op een eigen veiling waarbij de verkopende partij bij zijn waar zat en de inkopers tegen elkaar op moesten bieden. Zo werd in 1896 de Afslagvereniging Beemster, Purmerend en Omstreken geboren, wiens veiling vanaf 1905 onderdak vond aan de Beemsterburgwal. Eerst in een houten loods aan de waterkant, later in een nieuw modern pand, met afslagklok. In 1950 was de Beemster akkerbouwgrond, voornamelijk graan, aardappelen, suikerbieten en peulvruchten, gegroeid tot 1386 hectare. In de tuinbouw deed de fruit- en bloembollenteelt zijn intrede. Jonge tuinders sloegen langzaam de weg in naar duurzaamheid, echte streekproducten, en samenwerking onder het Beemster logo, vaak met eigen winkel erbij. BOERgondisch Beemster heeft een mooie lange geschiedenis.

Bronnen: Margreet Lenstra (WA), 400 jaar Beemster

Vanuit de vereniging ontstond in 1877 een centrale inmakerij in een oude traankokerij in Purmerend zodat de telers niet langer gedwongen waren die augurken vers te verkopen. In 1882 kwam hiervoor een aparte loods aan de Zuiderweg in de Beemster, in de volksmond de Augurkenfabriek van Wouter Sluis.

Vanaf 1890 echter kwam er vanuit Amsterdam steeds meer interesse voor andere producten. Waarmee de Beemster tuin- en akkerbouwers wederom op en neer gingen naar Amsterdam. Dat was niet ideaal en toen in