Tien vragen aan de executeur
Rik Smit van Smit Vernooij c.s. uit Landsmeer is professioneel executeur. Smit is verantwoordelijk voor de tweewekelijkse column Aangenaam Erfgenaam. Alle reden dus om hem wat breder aan u voor te stellen. En om u wat bijzondere wetenswaardigheden aan te reiken over wat hij als executeur zoal meemaakt. Kompas stelde hem tien vragen.
Wat doet een executeur eigenlijk?
Een executeur zorgt ervoor dat iemands nalatenschap zorgvuldig wordt afgewikkeld. De opdracht aan de executeur, officieel de executele, wordt niet alleen beschreven in het testament, maar ook in een draaiboek. Een draaiboek dat bij leven wordt opgesteld door de persoon die het betreft. “Als executeur weet ik dan precies wat er moet gebeuren na het overlijden van mijn klant. Een bijzondere opdracht, want ik moet handelen in de lijn van de overledene.”
Wat maak je als executeur allemaal mee?
“Veel mensen vergeten dat mijn opdracht al begint bij de gesprekken met mijn klant tijdens leven. Discretie is een groot goed. Want mensen blijken soms ‘dingen’ te bewaren, waarvan de partner of kinderen geen weet hebben. Voor mij is het van belang dat ik weet wat daarmee moet gebeuren als mijn klant is overleden. En natuurlijk hebben we het over de erfenis. Wie er erft en wat iemand erft.”
Wat valt je op aan de menselijke kant?
“Veel ouderen hebben nog steeds moeite om over de dood en over hun nalatenschap te praten. De wet noemt ze erflater en ik leg ze dan uit dat ze veel meer kunnen doen dan het aan het papier over te laten. Vanuit mijn ervaring als mediator weet ik dat het veel meer voldoening geeft als je vooraf met je partner of kinderen het gesprek aangaat over je overlijden. Dan kun je nog steeds bepalen wat je zelf wilt, maar je kunt rekening houden met de wensen van je erfgenamen. Daarom spreek ik veel liever over een erfbepaler in plaats van over een erflater.”
Wanneer is het slim om een executeur te benoemen?
“Een nalatenschap kan om verschillende redenen moeilijk uitvoerbaar worden. Bij voorbeeld omdat de erfgenamen niet op dezelfde manier willen verdelen. Soms ontbreekt familie en is er toch een erfenis. Maar ook het vermogen kan complex zijn. Denk aan vermogen met allerlei beleggingen of aan het nalaten van een onderneming.”
Doe je als executeur alles zelf?
“Ik beschik over een groot netwerk van specialisten. Van uitvaartondernemers tot taxateurs van inboedel, kunst en antiek. Ook een goede slotenmaker is handig. Vooral in situaties waarin niet duidelijk is wie er allemaal een sleutel van het huis heeft. Van collega’s in het land hoor ik regelmatig dat er nogal wat stofzuigers of televisies beloofd zouden zijn aan een aardige buur. Die zijn dan ook nog zo ‘aardig’ om die zelf alvast weg te nemen. Scherp zijn en snel kunnen handelen, is soms noodzaak.”
Mag een executeur knopen doorhakken?
“Als executeur beheer ik het vermogen en betaal ik de schulden. Dat houdt ook in dat er soms goederen verkocht moeten worden om de schulden te voldoen. Als alle schulden voldaan zijn inclusief de belastingschulden moeten de erfgenamen het eens worden over de verdeling. Als te verwachten is dat dit problemen gaat geven, is het slim om mij ook de bevoegdheid te geven de verdeling te bepalen. Dus ja, een executeur moet knoppen kunnen doorhakken.”
Wie controleert of de executeur zijn werk goed doet?
“Een executeur moet rekening en verantwoording afleggen aan de erfgenamen. Dus letterlijk laten zien hoe de financiën zijn verlopen en hoe je gehandeld hebt om tot dit resultaat te komen. Daarom houd ik tussentijds de erfgenamen ook al op de hoogte. Dit geldt voor iedere executeur. Ook de goede vriend of het familielid die de opdracht tot executeur aanneemt. Handel je niet volgens de regels, dan kun je door de rechter worden ontslagen.”
Stel je hebt geen executeur benoemd en de erfgenamen krijgen ruzie over de nalatenschap. Wat dan?
“Via de rechter kan er een zogenaamde vereffenaar benoemd worden. Ook dat is een professional en die heeft dan ook de bevoegdheid op grond van zijn opdracht om beslissingen te nemen. Het lastige daarbij is wel dat er alleen een testament is waaruit opgemaakt moet worden wat er moet gebeuren. Met een goed draaiboek en met de juiste bevoegdheid voor de executeur kun je dit veel beter oplossen.”
Hoeveel werk is het gemiddeld om een nalatenschap af te wikkelen?
“Gemiddeld kom je aan veertig uren, inclusief de voorgesprekken en het afhandelen van de erfbelasting. Verdeeld over de tijd varieert de afwikkeling van acht tot achttien maanden.”
Stel iemand overweegt om jou als executeur te vragen. Wat moet die persoon dan doen?
“Mij bellen voor een kennismaking. Het moet klikken en er moet vertrouwen opgebouwd worden. Dat vraagt meerdere gesprekken. Lukt het niet om elkaar goed te begrijpen of staat de opdracht mij niet aan, dan ben ik niet beschikbaar. Ik wil mijn goede naam en reputatie zo houden. En wat al die geheimen betreft die met mij gedeeld worden, ik zeg altijd dat het gezegde niet voor niets luidt dat je moet kunnen zwijgen als het graf.”
Smit Vernooij c.s. is bereikbaar via 020-482 58 42.