Chiel Braat stond aan de wieg van de Grote Houtstraat Omnibus
Willem Brand
HAARLEM - Buiten schijnt de zon, eigenlijk staat Chiel Braat te trappelen om met zijn moeder buiten te gaan wandelen. Vaak zijn ze drie tot vier uur onderweg. De tekenspullen gaan vaak mee. In haar appartement in verpleeghuis Heemhof is een museaal hoekje van Tine Braat-van der Horst (97) met aquarellen van Woestduin. “Hij sjouwt me over wortels en bobbels.”
Chiel Braat (60) begon in 1986 min of meer uit boosheid te tekenen. “Ik kon er niet over uit dat juist de straat waar ik was opgegroeid gesloopt werd. Mijn eerste tekening was de al half gesloopte bioscoop Lido.”
Houtplein
Die straat was het Houtplein. De familie Braat woonde op nummer 7, het huis waar Chiel geboren is, en dat behoorde tot het rijtje huizen dat volgens Chiel niet bouwvallig was en toch tegen de grond ging. Van het vroegere Houtplein ging zijn hart sneller kloppen. De tekening ervan hangt nota bene in het Provinciehuis.
Chiel maakte voor zijn moeder een kopie in olieverf, te zien op de foto. Op zijn twaalfde verhuisde het gezin tegen Chiels zin naar een nieuwbouwwijk. “Als ik door die zestigerjaren-buurten loop, word ik chagrijnig.”
Krukje
Veel Haarlemmers moeten Chiel aan het werk hebben gezien: op zijn krukje met papier en potlood interessante huizen tekenend. “In het begin denk ik: zit ik hier wel goed? Dan ben ik bang voor gezeur van mensen. Na tien minuten is dat weg.” Op straat werkt hij met potlood, thuis worden de tekeningen óf in zwart-wit met Oost-Indische inkt of in kleur met acrylverf uitgewerkt. Chiel: “Meestal ’s avonds, ik doe het in plaats van tv-kijken.”
Wieg
Veel van Chiels werk staat in Gesloopt Verleden Tijd, uitgegeven door Henk de Beer en Willemien Spook. Chiel: “Willemien vroeg me of ik nog een thema wist. De Grote Houtstraat, zei ik toen, want daar staat zoveel moois. Maar ik ga het niet doen omdat ik me niet op één straat wil richten.” Dus eigenlijk staat Chiel aan de wieg van de twee kilo wegende omnibus over de Grote Houtstraat. In 2014 was sociëteit Trou Moet Blycken, dat toen net na de brand in de steigers stond, Chiels laatste bijdrage aan het boek.
Details
In vijfendertig jaar heeft Chiel een uniek oeuvre opgebouwd. Inmiddels heeft hij historisch Haarlem in maar liefst 850 tekeningen vastgelegd. Honderd van zijn tekeningen staan in de omnibus. Toch is Chiel het liefst in de natuur. Daar zegt hij gelukkiger te zijn dan in de stad. Moeder Tine: “Tekenen leer je al doende. Je leert van de fouten en niet uit een boekje.” Chiel over zijn huizen: “Ik kan wel impressionistisch, maar dan laat je de details weg en die vind ik nou juist ’t mooist.”
Opdrachten
Moeder Tine gunt hem zijn succes. “Chiel heeft meer geduld dan ik. Hij krijgt ook opdrachten.” Chiel: “Dan zeggen mensen: Wat leuk, kun je mijn huis ook tekenen.”
De Omnibus, een kijk- en leesboek zonder weerga rondom 165 panden, kost 37,50 euro en is verkrijgbaar bij Athenaeum, De Vries, Bruna, Papyrium in Bloemendaal en het ABC Architectuurcentrum.
