Ingezonden brief over Tata Steel: Blik vooruit!
IJMOND - De Hoogovens zorg(t)de voor werkgelegenheid en daarmee gepaard gaande in hun vroege bestaan o.a. voor woningbouw voor zijn arbeiders. Nu staat zij voor een nieuwe uitdaging. Voldoen aan het klimaatakkoord. In mijn vorige schrijven riep ik op om “De rijen te sluiten”. Zowel bedrijf, overheid en ook de omgeving. Helaas is dit (nog) niet gelukt. Verhoudingen zijn verder verscherpt en we zijn verder tegenover elkaar komen te staan. Wel is alles nu benoemd. Voor de één een dieptepunt en voor de ander een hoogtepunt. Aangezien het niet langer meer andermans probleem is, is er mijns inziens sprake van een omslagpunt waarmee iedereen geconfronteerd wordt, klimaatfrustratie.
De mondialisering heeft het door ontwikkelingen op het gebied van vervoer en telecommunicatie mogelijk gemaakt dat een bedrijf overnemen niet alleen meer louter voorbehouden is door Westerse samenlevingen. Achteraf bezien is Tata gewoon een ordinaire private-equity fonds met andere milieuregels. Vermogen lenen bij een bank en “uitlenen” aan het bedrijf dat ze overnemen. Uiteindelijk met als doel de opererende onderneming met winst door te verkopen of naar de beurs te brengen. Helaas werd later in de EU afgesproken de komende tien jaar fors de CO2 uitstoot te verminderen. Ook dient over dertig jaar sprake te zijn van klimaat neutrale productie. Voor alle Europese staalbedrijven betekent dit klimaatdoel grote investeringen. Overnames in deze industrie betekent investeringsverplichtingen en is dus erg kostbaar.
Voor de Tata directie stond de aandeelhouder centraal en niet alle belanghebbenden. In de Indiase cultuur bedien je of word je bediend. Dit is lastig zakendoen is achteraf gebleken want een bedrijf dat voor zijn voortbestaan zwaar leunt op een overname heeft het (te) ver laten komen. Een toekomstige dagvaarding heeft er nu in geresulteerd dat zij vogelvrij verklaard zijn. Zij kunnen zelfs een gevangenisstraf opgelegd krijgen Zij hebben totaal over het hoofd gezien dat burgers op een nieuwe eigen wijze gemotiveerd zijn om waarden na te streven, de zogenaamde “Global Values”. Van de broers Langeberg van Tankercleaning Rotterdam hebben zij wellicht nooit gehoord. Probo Koala hoogstwaarschijnlijk ook niet. Dat de Urgenda zaak in slechts viereneenhalf jaar tijd Rechtbank, Gerechtshof en Hoge Raad heeft doorlopen was hen ook ontgaan. Aegon met de Sprintplanaffaire krijgt immers langer de tijd van de rechters. Misschien liet de bedrijfscultuur niet toe wat vaker de fiets te nemen en via het fietspoortje van Wijk aan Zee het dorp in te fietsen. Zij hadden dan kunnen zien dat de individuele verontwaardiging zich vertaalde in collectieve woede en dat de organisatiegraad steeds groter werd in het dorp. Van Der Valk lag eerder op de route. Was eerder tot inzicht komen te veel gevraagd? Of is het bedrijf ook nog eens “gekaapt” door juristen?
De Omgevingsdienst NoordZee Kanaal Gebied was ook al een niet al te beste partner om mee samen te werken. Zij waren rijkelijk te laat met de Tata directie te wijzen op hun verantwoordelijkheden. Een op zichzelf gerichte organisatie met een Call Center benadering. Afstandelijk en anoniem. Tata had hierdoor het idee gekregen zelfregulerend te kunnen handelen. De door hun georganiseerde “Gesprekstafel” is er ook een van 13 in een dozijn. Een losse flodder! Helemaal wanneer men in het dorp het woord “overlast” al lang geleden heeft ingeruild voor het woord “schade”, dan heeft zo’n verkapt “Klimaatpaneltafel” helemaal geen nut meer.
De gemeente Beverwijk gaf ook niet thuis. Een gemeente met niet alleen een geïntegreerd staalbedrijf binnen haar gemeentegrenzen maar zelfs met een Omgevingsdienst. Echter deze Milieudienst schreeuwde van de daken geen bevoegd gezag te zijn. Dat zij een adviserende rol bekleedt voor de gemeente is niet bij hen opgekomen. De brief van de burgemeester aan zijn inwoners riep meer vragen op dan dat het antwoorden gaf. Verder dan “Ik deel uw zorgen” kwam hij niet. Goed beleid begint met goed luisteren, zorgen serieus nemen en hoop en perspectief bieden zijn de onlangs uitgesproken woorden van een burgemeester van een grote stad in Zuid-Holland.
De wethouder was ook alleen in het dorp te vinden wanneer de Gedeputeerde langskwam. Het aanpassen van bestemmingsplannen zodat woningbouw in Wijk aan Zee mogelijk wordt in de toekomst getuigt of van kortzichtigheid of van een zéér vooruitziende blik.
De FNV dient op te komen voor de werkgelegenheid van zijn leden. Echter ook zij ontkomen er niet aan om deel te nemen aan deze discussie. Gelukkig staan zij open voor dialoog en het vermogen tot samenwerken zit in hun genen. Het ledenaantal is hun macht. Zij wordt door ruim 4500 man “gegijzeld”. Gelukkig heeft de FNV wel door dat aan de driehoeksrelatie werkgever, werknemer en overheid een vierde relatie zich heeft aangediend, de omgeving.
Eind 19de begin 20ste eeuw was het niet ongewoon voor de opkomende grootindustrieën zoals de textiel-, elektrotechnische- en staalindustrie om woningen naast het fabriekscomplex neer te zetten. Beverwijk en Heemskerk zijn hierin geen uitzonderingen. Forenzen deden we toen nog niet. Over de gehele wereld, in dit geval de staalindustrie, staan woningen naast de fabriekscomplexen.
Echter niet voldoen aan de milieuwetgeving is van een andere orde. Indiaanse milieuwetgeving was en is hier niet van toepassing. Voor een gedeelte van de Wijk aan Zeeers lag antwoorden op hun vragen in het verleden verborgen. Dus na jaren melden, inspreken, lobbyen en brieven schrijven geloofden zij niet langer in een bestuurlijke oplossing. Zij hebben wantrouwen in projecten die jaren gaan duren en waarvan het tijdspad onduidelijk is. Zij willen een verandering van hun situatie en eisen invloed door erkenning van de ernst van de overtredingen op strafrechtelijk niveau. Burgers kunnen taken delegeren aan de staat maar bij wanprestatie kunnen ze het mandaat terugnemen. Hier is niet alleen sprake van een roep om milieuvernieuwing, hier is sprake van een milieurevolutie. Met deze actie laten deze bewoners ook zien dat zij de nog op te richten “Burgerpanels” een stap voor zijn. In deze nog op te richten burgerpanels mag je je suggesties kwijt om het ondemocratisch tot stand gekomen klimaatbeleid dat op steeds meer weerstand stuit een steuntje in de rug geven. Ofwel burgers mogen meepraten over wat al besloten is! Waar een klein dorp (wederom) wel niet groot in is.
Het klimaatakkoord is een onderdeel van het Nederlandse klimaatbeleid. Het is een overeenkomst tussen veel organisaties en bedrijven in Nederland om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Het groeiende bewustzijn van burgers heeft ervoor gezorgd dat natuur en milieu langzaam de dominante factor wordt binnen onze maatschappij. Uiteindelijk zal dit het economische belang overstijgen en is er een samenhang tussen leefbaarheid en industrie.
Duurzame ontwikkeling is een door de politiek gelanceerd begrip en de resultante van een politiek compromis. In een crisis moet je durven op te treden en het debat bevorderen. Het tweede is gelukt. Nederland is in alles het beste jongetje van de klas. Nederland heeft een van de eerste en meest ambitieuze klimaatakkoorden van de wereld. Nu laten ze het gruwelijk afweten. Het lijkt er nu op dat Den Haag op de vlucht is voor de grote mondiale uitdagingen wat heeft geleid tot frustratie bij allen. Voor koolstofarme staalproductie en voor het veiligstellen van een duurzame toekomst op de lange termijn van onze Hoogovens dient de Nederlandse staat met een oplossing te komen. Zij hebben immers ook de afspraken gemaakt. Anders wordt het tijd voor een nieuw sociaal contract.
Mendes Stengs
Werknemer Tata Steel
FNV Kaderlid Tata Steel
OR lid Iron & Steel Tata Steel
Oud-werknemer Provincie Noord-Holland
Oud-werknemer Omgevingsdienst IJmond
Raadslid Samen Lokaal