Oude boeken vertellen over Enkhuizen
Ons archief heeft het laatste half jaar flinke schenkingen gekregen via familie van onze oud-voorzitters: E.C. de Vries en P. J. de Vries. Vanwege hun grote belangstelling voor Enkhuizen is ons archief flink uitgebreid met waardevolle informatie over Enkhuizen. Evert en zijn vrouw Aaf waren samen met Suus Messchaert veel te vinden in archieven. Dankzij boeken, foto’s en notities is er veel bewaard gebleven van een leven lang onderzoek.
P. J. de Vries had onder andere veel boeken van Enkhuizer schrijvers in zijn bezit, waaronder vele romans van bijvoorbeeld K. Norel, Alie Smeding en Nico Marinus Schouten. De laatste schreef veel jeugdboeken. Hierover schreef P.J. de Vries een leuk artikel met de hulp van de dochter van de schrijver. Tussen de boeken ontdekte ik de historische roman ‘Het ontoegankelijk hart’, geschreven door Johan Theunisz uit 1936. Het boek gaat over het leven van Bernardus Paludanus, die als Berend ten Broecke geboren werd in Steenwijk in 1550. Vanwege zijn gegoede afkomst kon hij studeren en promoveerde hij in 1580 in Padua tot Doctor in de filosofie en medicijnen.
Paludanus
Tijdens en na zijn studie reisde hij naar vele landen, maar in 1581 keerde hij terug naar Nederland, waar hij eerst stadsdokter in Zwolle werd en in 1586 in Enkhuizen. Hij was over de hele wereld bekend om zijn rariteitenkabinet. Veel bekende mensen vanuit heel Europa kwamen naar Enkhuizen om dit kabinet te mogen bekijken. De bezoekers kregen dan ook een rondleiding door Enkhuizen. Dit vooral vond ik leuk om te lezen en te constateren dat veel straten er nog steeds zijn, net als het huis waar hij met zijn gezin heeft gewoond: Westerstraat 65. De steen ter herdenking dat Paludanus daar gewoond heeft, is in 1933 in het pand gekomen. Dankzij hem zijn veel boeken, waarvan een deel nog in de Librije staat, bewaard gebleven. Hij vond het zonde dat veel van deze boeken bij iemand op zolder lagen en heeft ervoor gezorgd dat ze een plek kregen in de Westerkerk, waar je ze nog steeds kunt bekijken.
Catalogus
Nieuwsgierig werd ik naar wat er met zijn rariteitenkabinet gebeurd is na zijn dood in 1633. Dit is pas in 1651 verkocht aan hertog Friedrich lll van Sleeswijk-Holstein-Gottorf. Het werd verscheept naar Gottorf, waar de bibliothecaris van de hertog, Adam Olearius, conservator van het kabinet werd. Hij maakte een nauwkeurige catalogus, die ook bewaard is. In 1750 kwam het kabinet terecht in Kopenhagen, waar het zich bevindt in het National Museum of Denmark, ‘Gottorftische Kunstkammer.’
Dit stuk is ingezonden door: Charissa Franke-Roskam.
Archiefcollectief Vereniging Oud Enkhuizen.
Ga voor meer informatie naar de website: www.oudenkhuizen.nl.