Madeliefjes
Leuke woordparen zijn het: homoniemen. Dat zijn twee woorden die je hetzelfde schrijft en uitspreekt maar die een totaal verschillende betekenis hebben.
'Haring' (de vis) en 'haring' (van een tent); 'moe' (met weinig energie) en 'moe' (aanspreekvorm); 'bal' (speelgoed) en 'bal' (dansfeest). Enzovoort.
En: 'made' en 'made'. 'Made' is een ander woord voor: larve. Het meervoud in onze streektaal: 'maaie'. En het tweede 'made' betekent: gemaaid land.
Je kunt een mooi rijtje maken. 'Draad' hangt samen met 'draaien'; 'naad' met 'naaien'; 'zaad' met 'zaaien'. En 'gloed' (warmte) past bij 'gloeien'. Bekende woorden allemaal.
Maar ook: 'zwad', dat past bij 'zwaaien'. Een zwad is het gras dat met een zwaai van de zeis neervalt. Met een zeis in de hand maaide de boer het gras. Het is een het-woord: Je had het over: 'een smal zwad', 'een breed zwad'.
'Made' (gemaaid land) vinden we in de Zuid-Hollandse plaatsnamen Alkemade en Hoogmade. In Den Hoorn heb je Zuidmade (een straat). En in Den Haag recreatiegebied Madestein.
'Made' zit waarschijnlijk ook in 'madeliefje', het grappige bloempje met geel hart en witte krans dat iedereen wel kent. Het past tussen gemaaid gras.
Een zwad is het gras dat met een zwaai van de zeis neervalt
Niet dat van zo'n platgeschoren gazon van een te ijverige eigenaar. Nee, een veldje met gras dat een decimeter of zo hoog staat. Vaak zie je er dan ook witte klaver. Feestelijk, zo'n vol, bespikkeld veldje! En goed voor insecten (waar we veel zuiniger op moeten worden).
Reacties
Op mijn vraag naar 'de bulketroet' kwamen tien reacties. Men is het erover eens: het was een verzonnen wezen in sloot of waterput. Ouders schermden ermee om kinderen weg te houden van het water. Grappig dat in het Westland vooral de bulketroet leefde en in Midden-Delfland de bullebak.. De reacties kwamen van: Els v.d.Horst, Andre van Paassen (Den Hoorn), Ria Nederpel - Oosterwijk, Len vd Knaap - Vijverberg, Len vd Stap (Honselersdijk), Koos van Leeuwen (vroeger: Poeldijk), Piet Vellekoop (De Lier), Gerda Sentse - Brederoo (Naaldwijk), Aad van Marrewijk (toen: Kwintsheul) en Rien Middendorp (toen Honselersdijk).
Laatstgenoemde kwam ook met een andere engerd: de grommeloerus.
Henk Tetteroo
Reacties zijn hartelijk welkom. Schrijf naar: Boliviastraat 20, 2622 BL DELFT. of mail naar: H.Tetteroo@gmail.com Iedereen krijgt antwoord.