Op de Pijp met...
Even pauze. Even op de pijp. Bakkie doen, praatje maken. Met en over bijzondere Westlanders. Westlanders met een verhaal. Over Westlandse waarden, en over heden, verleden en toekomst.
Tekst: Esdor van Elten
Foto: Ton van Zeijl
Deze keer praten we met:
Suus Minkman
Werken met doden luguber? Suus Minkman (19) vindt van niet: Zij verzorgt overledenen en helpt bij het opbaren. “De eerste keer was natuurlijk een beetje vreemd, maar ik dacht al snel: hier kan ik wel aan wennen.” Suus woont in Kwintsheul.
Je woont hier mooi...
Dank je. Ik weet niet beter. Ik woon mijn hele leven al in Kwintsheul. Een leuk gezellig klein dorpje. Ik zou zeker niet in een stad willen wonen. Mijn vader en moeder zijn de gelukkige ouders van 4 kinderen. Ik heb in totaal drie broers en twee zussen. Een warm en open gezin. Iedereen is welkom, de deur staat altijd open. Mijn moeder werkt op het Westerhonk, mijn vader werkt bij Verkade klimaat.
En wat wilde jij worden toen je klein was?
Ik heb altijd al iets met uiterlijke verzorging willen doen. Nagelstyliste, schoonheidsspecialist... Uiterlijk vind ik best belangrijk. Het is gewoon fijn om er goed uit te zien.
Dus daar wilde je je beroep van maken...
Ja. Als kind nam ik altijd al mijn nagellak koffertje mee op vakantie en naar familie. Na de Andreashof in Kwintsheul ging ik naar de Lage Woerd in Naaldwijk en vervolgens naar de Hoge Woerd. Daarna naar het ROC Mondriaan leeghwaterplein in Den Haag voor de kappersopleiding te volgen Na 2 jaar haalde ik mijn kappers diploma, maar daar doe ik niet zoveel meer mee.
Waarom niet?
Ik vind het wel leuk om er mee bezig te zijn maar niet elke dag, Bij vriendinnen of familie doe ik nog wel eens een highlight of uitgroei verven maar verder niet. Ik vind het ook een beetje saai. Je weet van tevoren al precies hoe je dag gaat verlopen.
Het verzorgen van overledenen is enerverender?
Er is in ieder geval geen dag hetzelfde. Sterker nog, er is zo veel afwisseling in deze branche dat het elke dag leuk is om te werken. En iedere persoon is anders, dus de wensen verschillen ook. En verder werk je op wisselende tijden.
Hoe ben je in dit werk terecht gekomen?
Mijn tante, Natascha van Zeijl, is uitvaart ondernemer bij Embrasse. Ik vond het altijd heel fascinerend en interessant om te horen wat zij allemaal mee maakte, toen vroeg ze zich af waarom ik me er niet in ging verdiepen. Ik nam contact op met mensen uit deze branche. Ik wilde het wel eens proberen. De eerste keer was wel een beetje gek. Dat je boven iemand staat en dan beseft dat hij of zij nooit meer wakker wordt.
Niet eng?
Veel mensen vinden het raar of hebben er vragen over, maar nee, het was en is niet eng. Ik had al snel zoiets van 'hier kan ik wel aan wennen.' De eerste keren vond ik het vreemd dat iemand zo koud was. Nu is het vreemd als iemand nog warm aanvoelt. De eerste keer dat je iemand omdraait om aan te kleden en er nog een laatste zucht uit de longen komt, zit je wel tegen het plafond hoor. Of als je een hand door de mouw haalt. Dan is het soms net of ze toch nog in je hand knijpen. Zo'n schrikreactie hou je toch wel, en dat is helemaal niet raar. Zelfs als je weet dat iemand je geen kwaad kan doen.
Wat houdt jouw werk in?
Wij verzorgen iemand na het overlijden. Dat betekent. Het sluiten van de ogen en de mond. Daar zijn altijd veel vragen over “dat plakken ze toch?” Vroeger werd de mond geplakt, tegenwoordig doen we dat met draad. Dat is soms best wel een lastig karwei. Verder wassen we de overledene, kleden hem of haar aan en leggen de persoon vervolgens in de kist. Daar gebruiken wij een tillift voor, en dat is wel fijn, want dat is best zwaar werk.
Is aankleden van iemand die niet meewerkt niet lastig?
Ja, dat is soms moeilijk, maar daar hebben we onze methoden voor. We besteden wel extra aandacht aan bepaalde punten zoals: baardhaar scheren, haar netjes in model kammen, nagels schoonmaken, ervoor zorgen dat de persoon er net zo uitziet als bij leven. Bij voorkeur gebruiken we dan een recente foto van diegene, zodat we dat zo goed mogelijk kunnen benaderen. In de dagen tot aan de begrafenis zorgen we er ook voor dat de overledene er goed uit blijft zien als er bezoek is of tijdens de condoleance.
In dat opzicht komt jouw opleiding misschien van pas...
Enigszins. Ik zorg er altijd voor dat het haar er goed uit ziet door er wat volume in aan te brengen, we gebruiken zelden make-up of iets dergelijks. Hoogstens brengen we wat kleur aan als iemand echt heel bleek is. Maar de essentie is zorgen dat iemand er goed uit ziet blijft hetzelfde, of iemand nu dood is of levend.
Je hebt waarschijnlijk ook veel met de familie te maken...
We doen heel veel in samenspraak met de nabestaanden. Soms willen de families zelf ook meehelpen, dan begeleiden we ze. Of ze kijken alleen mee, maar we leggen altijd uit wat we doen en waarom. Dat is belangrijk om families gerust te stellen En verder ben je vooral ook een luisterend oor. Mensen willen toch vaak hun verhaal kwijt.
Vind je het niet moeilijk om geconfronteerd te worden met de dood?
Ik was er voorheen niet zo mee bezig. Maar als je er eenmaal elke dag mee te maken heb ga je er natuurlijk wel over nadenken. Ik weet nu bijvoorbeeld al wel wat ik zelf zou willen na mijn overlijden. En ik ben ook niet echt bang voor de dood.
En als je kinderen of jongeren moet verzorgen?
Dat zijn natuurlijk voor de nabestaanden hele moeilijke tijden, maar ik vind het juist mooi om voor hun hierin wat te mogen betekenen. Juist ook bij leeftijdgenoten. Dat is eigenlijk ook waarom ik dit werk doe: om mensen bij te staan in een verdrietige tijd, en samen met mijn collega's de laatste eer aan iemand te bewijzen. Het is het laatste wat je voor de nabestaanden kunt doen.
Heb je al eens iemand verzorgd die je kende?
Ja, mijn opa. Hij was al een tijdje ziek, dus het overlijden kwam niet onverwachts. Voor die tijd hebben mijn opa en ik erover gepraat en toen heb ik gevraagd 'mag ik u verzorgen'. ‘Natuurlijk! Alleen jij mag dat', was zijn antwoord. De laatste dag voor zijn overlijden heb ik alle spullen die ik nodig had mee genomen van mijn werk, en ben ik samen met mijn oma kleding gaan uitzoeken. Toen hij eenmaal was overleden kon ik het goed opvangen. En heb ik samen met mijn oma mijn opa verzorgd. Voor die tijd heb ik meer tranen gelaten dan erna. Omdat ik weet dat mijn opa heel gelovig was en dat hij nu op een goede plek is. Uiteindelijk denk ik dat het hele verzorgingsproces me juist ook geholpen heeft met de verwerking. Ik heb er veel van geleerd. Om dit van zo dicht bij mee te maken.
Zoals?
Dat het belangrijk is om herinneringen maken. Want die geven troost in zo'n moeilijke periode. Dus dat doe ik nu ook met mijn vader, mijn vader heeft ALS en gaat steeds verder achteruit. Nu het nog kan wil ik graag zoveel mogelijk dingen samen met hem doen. Zodat ik straks heel veel mooie herinneringen heb.
Een nare ziekte...
Ja. En er is nog weinig aan te doen. Er is onderzoek voor nodig. Daarom heb ik met mijn familie vorige jaar meegelopen met de ALS lenteloop, en gaan we nu meedoen aan de ALS A Local Swim in De Lier op 6 Augustus. Zo dat er meer aandacht is voor deze klote ziekte en er hopelijk snel medicijnen voor gevonden worden.
Hoe lang wil je dit werk blijven doen?
Zolang het me bevalt. En ik wil er wel in groeien. Ik wil geen uitvaartleider worden. Dat is toch vooral meer regelen en organiseren. Ik vind de verzorging het mooist. Al zou ik wel meer willen leren in dit vak zo als het vervoer en donor donaties, want dat is ook onderdeel van ons werk. Of politiemeldingen, Dan kom je in aanraking met overledene bij ongelukken, zelfmoorden en dergelijke.
Dat is best heftig...
Ja, maar toch ook heel interessant. Ik weet dat dat voor sommigen raar klinkt, maar uiteindelijk willen mijn collega's en ik de overledene zo netjes mogelijk in de kist leggen. We gaan zorgzaam om met de overledene, en af en toe komen er ook echt wel emoties om de hoek. Maar we zijn echt niet de hele dag in mineur. We maken ook grappen met elkaar. Het is een mooi, respectvol maar vooral heel dankbaar beroep.
