Janneke den Ouden
Janneke den Ouden (63) schreef dit jaar maar liefste twee boeken. Het eerste: Dagboek van een triller, had ze liever niet geschreven als ervaringsdeskundige. Ze beschrijft hierin hoe zij geconfronteerd werd met de Ziekte van Parkinson. Het tweede boek: Verhalen en versjes voor lieve en stoute kinderen, wilde ze juist wèl schrijven: “Met één boek ben je iemand die een boek heeft geschreven. Met meer boeken ben je een schrijver”. Janneke woont met haar man Bart in De Lier. Samen hebben ze vier zonen plus één.
Waar kom je vandaan?
Ik ben geboren in hartje Den Haag, maar woon alweer 37 jaar in Westland.
Waarom kwam je hier naartoe?
We wilden onze kinderen vrijer kunnen opvoeden dan dat je in de stad kunt doen. Zelf heb ik een wat lastige jeugd gehad. Mede als gevolg daarvan heb ik mijn eigen kinderen overgoten met liefde en aandacht. Ik heb nooit spijt gehad van de verhuizing. Ik hou nog verdomd veel van Den Haag, maar ook van het Westland en de Westlanders. Ze zijn lekker nuchter. Direct, maar ze staan wel voor je klaar. Toen ik hier de eerste keer rondfietste en ontdekte dat er een bibliotheek was dacht ik: 'hier is 't goed.'
Is een bibliotheek zo belangrijk?
Voor mij wel. Als kind noemden ze me bij de bibliotheek Van Gendt en Loos. Ik nam steeds vràchten boeken mee naar huis. Ik wilde van alles weten en leren. Vooral talen, want ik wilde het liefst tolk/vertaler Frans worden. Toch mocht ik na het atheneum niet doorleren, omdat ik een meisje was. Daar heb ik veel moeite mee gehad, al heb ik later toch nog heel wat bijgeleerd.
Wat ging je dan doen na de middelbare school?
Van alles. Bij een bank. Als stewardess op een cruiseschip. Ik heb reizen verkocht en bij een juwelier gewerkt. Ik heb gewerkt bij het asielzoekerscentrum en bij Senf theaterverkoop. Uiteindelijk kwam ik via via bij de Koninklijke Schouwburg terecht als coördinator Verkoop & Informatie. Ik gaf rondleidingen, regelde alles met en rond de voorstellingen, en zorg voor de artiesten. Voor mij was de Koninklijke Schouwburg een beetje thuis. Ik heb er 22 jaar gewerkt. Ik ben zelf nogal extravert en veel mensen in die wereld ook. Dus ik paste er prima tussen. En als je doet wat je leuk vindt, dan hoef je niet te werken.
Jouw huis heeft ook wel iets, eh, cultureels...
Ik ben wel een beetje een verzamelaar. Maar de meeste dingen die je bij ons thuis ziet, daar zit een verhaal achter. Het zijn herinneringen van reizen die we gemaakt hebben. Plekken die we hebben gezien of mensen die we hebben ontmoet. Ik hou van reizen. Ik hou nog meer van lopen. Dus we lopen allerlei routes in allerlei landen. Lange afstanden, zoals van Pieterburen naar Nice en Rome, of de bergen in. Als ik loop ben ik echt gelukkig. Met niets meer dan wat je in je rugzak hebt door de wereld trekken. Ik heb nog steeds wensen op dat gebied: ik wil naar IJsland, Albanië, Kroatië en Montenegro. Maar de vraag is natuurlijk hoeveel er nog mogelijk is.
Want jij bent ziek...
Op 18 maart 2019 kreeg ik de diagnose Parkinson. Ik had al jarenlang klachten; stijf, pijn, niet meer kunnen ruiken, maar ik negeerde dat. Toen begon mijn been te trillen, maar omdat ik in de zomer daarvoor bij Corsica door een kwal gestoken was dacht ik 'dat komt door dat kwallengif.' Toch maar naar de huisarts en toen de neuroloog. Die nam me echt aan de hand mee en begon 'helaas is het geen MS.' Ik snapte hem niet. Zelfs toen hij Parkinson zei drong het nog niet echt tot me door. Ik wist er niks van. Alleen dat je dan gaat trillen. Het duurde tijden voor ik voorzichtig op de website durfde te kijken. Daarna duurde het twee jaar voor ik het echt durfde te vertellen aan anderen, want je bent kwetsbaar. Maar vanaf het begin dacht ik: 'nou, dan heb ik in ieder geval een onderwerp om over te schrijven'.
Waarom wilde je erover schrijven?
Ik heb altijd wel een boek willen schrijven. Toen ik de spreekkamer van de neuroloog verliet wist ik dat dit het onderwerp was waarover ik ging schrijven. Puur en pijnlijk eerlijk. Om te delen. En vooroordelen weg te nemen. Want die zijn er veel. Bijvoorbeeld dat mensen denken dat bij parkies, mensen met parkinson, ook het verstand niet goed is. Parkinson wordt nogal eens verward met Alzheimer. In sommige gevallen gaat het samen, maar lang niet bij iedereen. Ooit zei iemand tegen een gesprekspartner van mij dat hij me niet te serieus moest nemen omdat ik een hersenziekte had. Ik was woedend en heb hem tot op het bot gefileerd. Met feiten. Want ik had enorm veel geleerd. Dat was een soort verdedigingsmechanisme: enorm met kennis strooien. En als ik 2 voor 12 kijk moet ik altijd minstens zes antwoorden goed hebben, anders ga ik me zorgen maken dat ik achteruit ga.
Wat houdt Parkinson dan wel in?
Het ìs een hersenziekte waarbij de hersencellen die dopamine maken, langzaam afsterven. Die cellen sturen de bewegingen aan, maar ook het spreken. Het veroorzaakt legio klachten. Bij mij felle, gekmakende pijn. Met name in mijn been en voeten. Last van je ingewanden. Moeilijk bewegen. Stijf zijn. Misselijk en beroerd zijn. Zeker als je je medicijnen niet (op tijd) inneemt. Dan krijg je het effect alsof je dronken bent: met dubbele tong praten, niet recht kunnen lopen. Ik ben op zo'n moment ook weer dwars. Als ik 's ochtends nog niet op gang ben en ik krijg het idee dat mensen dat raar vinden dan zeg ik gerust 'ik neem er zo nog één hoor.'
Kun je er wat aan doen?
Parkinson is niet te genezen en je gaat voortdurend achteruit. Medicatie is alleen ter verlichting van de klachten. Dat degenererende proces kun je remmen door veel te bewegen. Zo doe ik aan boksen (voor Parkinsonpatiënten). Dat schijnt goed te zijn, maar het helpt me ook afreageren: “Meneer P. is altijd bij me en af en toe is het heerlijk om hem een lel te geven,
Meneer P. Je hebt hem persoonlijk gemaakt?
Het voelt ook persoonlijk. Het is alsof hij ooit bij me aanbelde en zie: ik blijf vanaf nu voor altijd bij je. Ik ben niet Parkinson. Maar hij loopt wel altijd met me mee. Soms praat ik onbewust met hem. Dat is minder raar dan het lijkt. Ik weet van iemand die hem Miss P. noemt.
Wat is meneer P. voor iemand?
Voorspelbaar onvoorspelbaar. Een gluiperd. Hij slaat toe als je dat niet wil en hij laat je steeds zijn aanwezigheid merken. Als je 'm negeert wordt ie vervelend. Maar tegelijkertijd is hij een deel van mijn leven geworden.
Dat is behoorlijk confronterend...
Ik dacht altijd dat ik een tanig oud vrouwtje zou worden. Dat beeld moet ik herzien. Mijn toekomst en dromen zijn weg. IK heb nog wel plannen, maar voor de korte termijn. Niet wachten, maar doen wat je wilt. Nu genieten. En aanpassen. Als ik niet meer kan lopen dan ga ik wel fietsen. Dat is de boodschap van het boek: niet opgeven. Zoek de mooie dingen. Het is belangrijk dat je gelukkig blijft.
Je schreef nog een tweede boek...
Ja. Want na één boek ben je nog geen schrijver, vind ik. Verhalen en versjes voor lieve én stoute kinderen is echt een kinderboek.
Maar hoeveel van jou zit er in dat kinderboek?
Er zit altijd wel iets van mij in. Op verschillende plekken schemert mijn ongezouten mening wel door. Maar het is vooral dat ik schrijven leuk vind. Ik hoop dat ik ooit nog eens een echte thriller, met een 'h', kan schrijven.
Waar kun je jouw boeken vinden?
Die zijn in iedere boekwinkel te bestellen, en op internet. Ik weet dat o.a. The Read Shop en De Speelwijzer in Naaldwijk en Bruna in De Lier ze hebben. Er zijn al scholen die vragen of ik langs kan komen om uit het kinderboek voor te lezen. Dat lijkt me echt heel leuk om te doen!
