Liefde in tijden van oorlog (2)
'Tony' geeft na 20 jaar haar geheim prijs
Vorige lazen we hoe Poeldijkse tuinderszoon Koos van der Loos de Russische Tony Sokolenko elkaar leerden kennen in Duitsland tijdens de oorlog. Nu de oorlog voorbij is, wil het stel naar Nederland komen. Maar, dan moest er wel eerst getrouwd worden. Dit keer deel 2.
Door Rolf van Koppen
Toen de bevrijding kwam wilde Koos met Tony naar Nederland. Zij wilde eerst terug naar huis en dan pas naar Nederland, maar op advies van de familie Smacke; 'In Nederland heb je een beter leven', besloot ze meteen met Koos mee te gaan. Maar dat ging niet zomaar. Er moest eerst getrouwd worden. In Kassel werden de formulieren opgehaald en door de plaatselijke Amerikaanse aalmoezenier werd het paar getrouwd.
Koos, een goed katholiek en Tony, Russisch-Orthodox, trouwden ook gelijk in de kerk. Zij was een van de 4000 Russische bruiden die naar Nederland vertrokken (Zie Andere Tijden op NPO). Hun huwelijksnacht werd in een barak in Kassel doorgebracht voordat zij in goederenwagons met de trein naar Heerlen vertrokken. Ze werden opgevangen in een jongens- en meisjesschool om vervolgens in Valkenburg een echte hotelkamer samen te delen. Russische spionnen waren daar actief en hadden Tony bijna in de smiezen. De Russen probeerden 'deserteurs' onder druk te zetten om ze naar huis te laten komen. Door een waarschuwing van de lokale politie bleef Tony ongedeerd.
Geheim
Van Valkenburg trok het kersverse paar naar Poeldijk, waar ze werden onthaald door moeder van der Loos. Tony had gelijk een klik met haar en samen trokken ze in bij de familie. Later werd er een schuur omgebouwd tot woning. Begin jaren ‘50 is Koos een eigen bedrijf begonnen naast het bedrijf van zijn vader aan de Vredebestlaan (nu Casembrootlaan).
Ze kwamen veel samen met andere Russinnen die in Den Haag woonden. De kerk was daarbij een verbindingsfactor. Daar hoorden zij dat sommigen na de dood van Stalin een bezoek hadden gebracht in hun thuisland. Koos was eigen baas en kon niet zomaar weg. Daarbij kwam dat Tony de boel traineerde, wat onbegrip kweekte bij Koos. De aap kwam uit de mouw toen ze in 1960 probeerde naar Rusland te gaan. Toen werd duidelijk dat Tony Sokolenko niet haar ware naam was, maar dat ze Warwara Nesmatshnaja heette. Het geheim dat ze bijna 20 jaar had meegedragen moest ze nu prijsgeven om een visum te krijgen. Uiteindelijk kwam alles goed en vertrokken ze met de trein uit Hoek van Holland, samen met hun 2 kinderen van 13 en 15 jaar oud. Ze gingen wel een maand op vakantie.
Luie Westerlingen
Na drie dagen reizen kwam Warwara weer terug in haar geboortedorp. Haar vader Andrei was in de oorlog overleden tijdens het beleg van Leningrad. Haar moeder, broers, zus leefden gelukkig nog. De omstandigheden waren heel anders dan in Nederland. Ook bleken de bewoners van Belaya andere ideeën te hebben dan in Poeldijk. Wateroverlast op straat wilde Koos eenvoudig oplossen door geultjes te graven. Als commentaar kreeg hij dat Westerlingen te lui waren om om te lopen.
In 1969 kwam Tony's moeder naar Nederland. Andere familieleden volgden later en in begin tachtiger jaren kwam een neef met zijn vrouw op bezoek. Hun kinderen moesten achterblijven als onderpand en Koos moest garant staan dat hij ze terug zou sturen naar Rusland.
Ze keken hun ogen uit in de Spuistraat, waar alles buiten stond en de deuren automatisch open en dicht gingen. Dat er katten- en hondenvoer in de supermarkt te koop was vonden ze onbegrijpelijk. Een ander sterk verhaal was dat Koos een fles Cognac had meegenomen op bezoek in Rusland en avonds met zijn zwager één glaasje drinken wilde zoals thuis. Toen hij de fles terug wilde zetten kreeg een woedende zwager over hem heen die de fles terug wilde, die moest leeg zoals gewoon was in Rusland. Koos gaf deze niet en een fikse ruzie werd afgebroken door zus Tony die haar broer boos toesprak dat het in Poeldijk anders was; één glaasje en geen hele fles.
Hoe is het nu met?
De moeder van Tony overleed begin jaren '90. Het contact met de familie werd steeds moeizamer. Het laatste contact met hen dateert van rond 1995. Daarna is er wat sporadisch contact geweest, maar op dit moment is het moeilijk te weten te komen hoe het met de neven en nichten van Koos en Tony's twee dochters gaat. Sommigen schijnen in de Oekraïne te wonen, anderen in Rusland.
De twee dochters van Koos en Tony; Dia en Leny, gingen ook hun eigen weg, Dia en Aad Beekman emigreerden in 1983 naar Australië waar hij als aannemer verder leefde met hun kinderen. Leny trouwde met Cees Enthoven en startte een chrysantenkwekerij in Kwintsheul. De zoon van Leny is ook al lange tijd in het buitenland actief in de tuinbouw. Hij runt Koppert Biologicals in Zuid-Afrika. Zo zwermen families ongemerkt uit naar alle werelddelen.
Heeft u ook een familiegeschiedenis die het waard is om te vertellen? Mail dan naar Piet van der Valk op pamvdvalk@gmail.com.
