Kent u de Z.H.B.-bieren nog? Arjan te Hoonte blies ze nieuw leven in
Wie herinnert zich de bieren van de Zuidhollandsche Brouwerij (Z.H.B.) tot 31 december 1974 nog? Veel mensen uit Den Haag en Rijswijk, merkt brouwer Arjan te Hoonte. Sinds hij in 2013 officieel met brouwen begon, heeft hij een mooi scala aan moderne Z.H.B.-bieren ontwikkeld. In 2019 werd zijn dubbelbok uitgeroepen tot beste van Nederland.
Te Hoonte (69) weet zóveel over het Zuid-Hollandse bier, dat zijn oorsprong had in 1881, dat hij er een boek over kan schrijven. Daar is hij dan ook mee bezig. Vorige week dinsdag hield hij een presentatie over de Z.H.B. in Villa Ockenburgh, Den Haag. "De Zuid-Hollandsche Bierbrouwerij begon ooit als een van de zes grootste brouwerijen van Nederland, aan de rand van Den Haag. In de loop der jaren kwamen ze door stadsuitbreiding in het centrum te liggen. De onderneming stopte op 31 december 1974."
Van Middeleeuwen tot nu
Te Hoonte licht toe: "In de tijd van de Middeleeuwen werd bier thuis gebrouwen, door de vrouwen. Het was hygiënischer dan water. Bier was eeuwenlang bovengistend - de vergisting vond plaats bij temperaturen tussen de 22 en 25 graden -, tót rond 1850 de koelmachine werd uitgevonden. Daardoor kon je bieren op veel lagere temperaturen laten gisten. Maar daar had je hele grote installaties voor nodig. Dat maakte ook dat bier in veel grotere hoeveelheden geproduceerd moest worden. Vanaf toen zeiden de mannen: 'Dit kunnen wij wel dames, we hebben jullie niet meer nodig.'"
Gelukkig is dat tegenwoordig wel anders. "Er komen steeds meer vrouwelijke brouwers. En ik merk de laatste jaren dat vrouwen steeds meer geïnteresseerd zijn in speciaalbier."
'Dames, we hebben jullie niet meer nodig'
Vóór zijn pensioen, werkte Te Hoonte (69) als verpleegkundige in een ziekenhuis. "Ik heb daar altijd gezegd: bier is gezonder dan andere alcoholische dranken. Er zitten vitamines in, omdat je graan gebruikt. En je neemt een biertje als het gezellig is. Het geeft een stuk ontspanning. In zijn totaliteit: alcoholgebruik is niet verkeerd, als je het maar goed doet." Het Z.H.B.-bier brouwt hij voor zijn plezier, en dat wil hij graag zo houden. "Meerdere partijen, ook politici, hebben al geopperd dat ik een grote Z.H.B.-brouwerij in Rijswijk moest beginnen. Maar als je alles op een rijtje zet, komt daar zoveel bij kijken." Daarom blijft hij liever actief als 'huurbrouwer'; hij huurt ruimtes in andere brouwerijen. En thuis heeft hij een kleine 50-literinstallatie om te experimenteren met smaken. Dan past hij de recepten aan. Andere gist, andere hopsoorten, of eens wat kruiden erbij.
Het Z.H.B.-bier heeft een duidelijke stempel achtergelaten in Rijswijk en Den Haag. "Heel veel mensen kennen de Z.H.B. vijftig jaar na dato nog. Hun vader heeft er gewerkt, of hun opa - of ze hebben in de Z.H.B.-Hoven gewoond; woningen die er zijn neergezet na de sloop van de brouwerij."
'Alle originele receptuur is verloren gegaan'
Het merkwaardige is, dat alle originele receptuur van de pils verloren is gegaan. En dus brouwt de Rijswijker zijn eigen bieren. "Ik brouw speciaalbier: blond, triple, bokbier." Het bokbier van Te Hoornte is in 2019 uitgeroepen tot beste dubbelbok van Nederland. "Je proeft echt dat je een slok bier in je mond hebt. Het is geen waterig goedje; er zitten heel veel smaken in."
Engelse IPA
De bieren hebben allemaal namen die met de vroegere Zuidhollandsche Brouwerij te maken hebben. Enkele voorbeelden: "Het blondbier is vernoemd naar Louis Kirchmann, de oprichter in 1881. De Triple heet Londen, omdat ze als een van de eerste brouwerijen in Nederland zijn gaan exporteren, naar die Engelse stad. De IPA heet House of Lords; een idee van Engelse militairen die het bier vaak kwamen drinken in het Haagse café Lion d'Or. En het is een Engelse IPA - fruitig, niet hopperig zoals Amerikaanse IPA's. Vandaar dat ik er een Engelse naam voor gebruik."
Wie eens een moderne Z.H.B. wil proeven, kan contact opnemen via de website: zuidhollandschebierbrouwerij.nl. Jonge brouwers die het wél zien zitten een grote 21ste-eeuwse Z.H.B. te starten, zijn van harte welkom bij Arjan voor advies.
