Den Briel en Rozenburg zijn historisch nauw verbonden
Volodymyr Zelensky verraste Nederland met een interpretatie van de geschiedenis, die wel juist is, maar hier minder gangbaar. In zijn toespraak tot de leden van de Tweede Kamer zei hij dat Nederland de volgende dag zou vieren dat 450 jaar geleden de opstand tegen de tirannie begon, wat leidde tot het ontstaan van Nederland.
Door Kor Kegel
Morgen? Wat vieren we morgen? De Oekraïense premier doelde uiteraard op de Watergeuzen, die op dinsdag 1 april 1572 de stad Den Briel veroverden op de Spaanse bezetters. Alva verloor zijn ‘bril’, zo weten we van onze vaderlandse geschiedenis. Premier Zelensky keek dieper. De inname van Den Briel was het begin van de bevrijding. De Tachtigjarige Oorlog zou pas in 1648 afgelopen zijn, maar de Watergeuzen brachten de Spanjaarden de eerste slag toe.
Zelensky zal van de gebeurtenis op 1 april gehoord hebben van zijn ambassadeur Maksym Kononenko, die eregast was bij het bezoek van koning Willem-Alexander aan Brielle op donderdag 24 maart. In de Sint Catharijnekerk werd duidelijk dat vrijheid een groot goed is, waar we dagelijks aan moeten werken. Banieren maken dit jaar duidelijk dat Den Briel de Eersteling der Vrijheid was, 450 jaar geleden.
Rozenburg bestond toen nog niet. In het eerste jaar van de Tachtigjarige Oorlog, 1568, werd begonnen met de bedijking van opslibbende zandplaten, die de Langeplaat, Ruigeplaat en Bosseplaat zouden gaan heten. Een eeuw later stuurde Brielle soldaten naar het voorzichtig ontstane eiland om verdere bedijking tegen te gaan. Het eiland hinderde de doorvaart, die voor de handel van en naar Den Briel zeer belangrijk was.
Agrarische belangen
Later profiteerden de Briellenaren van het eiland. Brielse notabelen hadden er agrarische belangen, nadat ze er land en boerderijen hadden gekocht. Voor de Rozenburgers werd Den Briel een belangrijke stad voor de afzet van de landbouwproducten. “Rozenburg leefde mee met wat er in de stad speelde,” zegt streekarchivaris Aart van der Houwen.
Tot de achttiende eeuw viel het eiland Rozenburg juridisch onder het rechtsgebied van Den Briel. Historisch zijn beide plaatsen nauw met elkaar verbonden. Uiteraard had de stad ook een sterke verwevenheid met het omringende platteland op Voorne.
Op verzoek van de Brielse cultuurwethouder Robert van der Kooi heeft streekarchivaris Aart van der Houwen een korte geschiedenis van Brielle geschreven. Er valt zo veel over de historische vestingstad te schrijven, dat de relatie met Rozenburg in een bestek van 24 pagina’s niet aan de orde kon komen. Maar het is wel een boekje dat inspireert om slenterend door de straten van Brielle op zoek te gaan naar de sporen van het verleden. Dat lukt vast, want: “Weten is zien!” schrijft Aart van der Houwen.
Hij schrijft over het ontstaan van de nederzettingen Maarland en Brielle, over de stadsrechten die Gerard van Voorne verleende, de bouw van de Sint Catharijnekerk, het vriendelijke fabeldier Capirussa, de Geuzen, de vervanging van de stadsmuren door aarden wallen, de loodsdienst en de veerdiensten, de admiraals, de Franse Tijd, het ontstaan van de markt, de martelaren van Gorcum die nabij Brielle opgehangen werden, de Tweede Wereldoorlog, de aanleg van de Brielse Maasdam die in 1950 de Brielse Maas in het Brielse Meer veranderde, en de grenswijzigingen met Oostvoorne, Nieuwenhoorn, Vierpolders en Zwartewaal.
Het boekje is voor vijf euro te koop in het Streekarchief Voorne-Putten in Brielle en bij The Readshop op Rozenburg.