Expositie BB-museum toont hoe koelbloedigheid een nucleaire oorlog voorkwam in de jaren ‘60
HistorieKomend weekend is het precies zestig jaar geleden dat de Koude Oorlog door de Cubacrisis op zijn hoogtepunt was. Daarom openen op 22 en 23 oktober door het hele land maar liefst 50 Koude Oorlog locaties namens Stichting Cultureel Erfgoed Koude Oorlog hun deuren voor een expositie over deze bijzondere tijd. Commandopost BB-Museum Bunkercomplex Park Overvoorde draagt ook zijn steentje bij. Locatiemanager Riko van der Stap is ervan overtuigd dat het druk gaat worden. “Als hier je interesse ligt. mag je dit beslist niet missen. Er is zelfs een echte MIG21 straaljager te zien.”
Door Frans Limbertie
Ruim een week voor de expositie wordt er door de mannen en vrouwen fysiek al druk gewerkt aan het facilitaire gedeelte. Er wordt gesjouwd met tafels en stoelen alsof het een lieve lust is. “Je kunt maar beter vroeg beginnen, voordat dadelijk op het laatste moment er nog van alles moet gebeuren“, laat Van der Stap hij weten. “We hebben inmiddels veel ervaring met het opzetten van dit soort evenementen, dus dat maakt het alleen maar makkelijk.”
Credits
In september 2017 kwam hij bij toeval binnenwandelen, na een oproep voor vrijwilligers in de krant. Nu is Riko hier locatiemanager. Het is voor hem, zoals hij het zelf zegt, zo langzamerhand een uit de hand gelopen hobby geworden. “Dat geldt overigens voor meer vrijwilligers hoor”, roept hij. “Iedereen zet zich hier met liefde voor in en investeert de nodige uren in het museum. En allemaal omdat we het leuk vinden en graag bij willen dragen aan een stukje Nederlandse geschiedenis. Zonder de gezamenlijke inzet van de grote groep vrijwilligers kan dit gewoon niet. Dus zij verdienen minstens net zo veel credits.”
Kernwapens in Cuba
Riko neemt ons mee naar de ruimte die is ingericht met een diorama van de conflictgebieden in de Cubacrisis, die begon met de plaatsing van Amerikaanse kruisraketten in Italië en Turkije. “Die raketten bedreigden daarmee het Russische contingent”, vertelt hij. “In diezelfde periode speelde in Cuba de revolutie. Uiteindelijk werd Cuba losgelaten door de Amerikaanse staten en zocht het land aansluiting bij andere grootmachten. Cuba kwam uit bij de Sovjet-Unie en vond vriendschap bij de Russische president en partijleider Chroetsjov. Die rook zijn kans en kwam met het idee om kernwapens te plaatsen in Cuba, gericht tegen het Westen. Doordat Fidel Castro aan de macht kwam, kregen de Sovjets de kans kerninstallaties te bouwen op Cuba, waardoor beide landen een dreiging werden voor Amerika.”
Bijna nucleaire oorlog
Dit alles kwam aan het licht door foto’s van Amerikaanse U2-verkenningsvliegtuigen, die vanaf augustus 1962 boven het eiland waren gemaakt. In 1992 werden documenten vrijgegeven waaruit blijkt dat een nucleaire oorlog bijna had plaats gevonden. De Russische generaal Issa Plije had toestemming gekregen om bij een invasie van Cuba het Russische nucleaire arsenaal te gebruiken. Amerikaanse dieptebommen die groot lawaai veroorzaakten, dwongen Russische onderzeeërs naar boven te komen. De kapitein van de Russische onderzeeër B-59 en zijn politieke officier waren ervan overtuigd dat het Kremlin was gebombardeerd en wilden nucleaire torpedo’s inzetten tegen Amerikaanse oppervlakteschepen. Hiervoor was wel een unanieme beslissing door de drie hoogste officieren vereist.
Koelbloedigheid
Koelbloedigheid van de ondercommandant Vasili Aleksandrovitsj voorkwam de inzet van nucleaire torpedo’s. “In plaats van een kernoorlog te beginnen kwam de B-59 naar de oppervlakte. Daar is de wereld toen echt door het oog van de naald gekropen”, zegt Van der Stap. “Dit verhaal wordt ook door onze vrijwilligers tot in de details verteld aan het publiek tijdens de expositie.Het maakt tevens alles weer actueel door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en de nucleaire dreiging.”
Koude Oorlog Experience CUBA60 | 22&23 oktober | Museum Bescherming Bevolking-Bunkercomplex Overvoorde.