Wanneer precies de lantaarn wordt verplaatst weet Paping nog niet. “De wethouder zei in de forumvergadering van 15 november jongstleden dat de 'grote operatie' op een niet al te lange termijn zal gaan plaatsvinden.”
Wanneer precies de lantaarn wordt verplaatst weet Paping nog niet. “De wethouder zei in de forumvergadering van 15 november jongstleden dat de 'grote operatie' op een niet al te lange termijn zal gaan plaatsvinden.” (Foto: Frans Limbertie)

Hans Paping: ‘De Wilhelminalantaarn hoort bij Oud Rijswijk’

Cultuur

Het Wilhelminamonument gaat verhuizen van Park Hofrust naar een prominentere plek op het Ruysdaelplein. Hans Paping en de Historische Vereniging Rijswijk zetten zich al jaren in voor een nieuwe plek van de stadslantaarn. Nu is het eindelijk gelukt. Hoe zat het eigenlijk ook alweer met de geschiedenis van dit ‘ondergewaardeerde monument’ uit 1938? Paping weet er alles van.

Door Frans Limbertie

We hebben met Paping afgesproken bij de lantaarn zelf, maar het begint net te regenen als we beiden aan komen lopen. Dan maar even het oude raadhuis opzoeken voor een bakje koffie. We zijn er van harte welkom. De oud-geschiedenisleraar geniet van zijn pensioen en kijkt met een kritische blik naar alle nieuwe ontwikkelingen in ‘zijn stad’. “Ik heb er nu alle tijd voor”, geeft hij met een grote glimlach aan. Hans kijkt graag mee over de schouders van de bestuurders. Wat hem betreft mag er in het oude dorp wel wat veranderen. “Er moet hier meer reuring (zijn stopwoordje) komen.” Hij roept het al jaren. “Ik blijf het benadrukken,” zegt de Rijswijker onomwonden. “Wij hebben met deze locatie goud in handen, doe daar dan wat mee zou ik zeggen.” Goed, dat is een ander verhaal. Vandaag zijn we hier voor de Wilhelminalantaarn.

Toevalstreffer

Waar komt zijn interesse voor dit onderwerp toch vandaan? Het is min of meer een toevalstreffer. Hans fietste heel vaak door het park zonder de lantaarn ooit echt op te merken, zo verborgen stond het object immers opgesteld. Totdat de lantaarn op de een of andere dag in zijn zicht kwam. “Ik ben afgestapt, heb de lantaarn eens goed bekeken en zag onmiddellijk dat er qua onderhoud weinig aan gebeurde. Daarna ben ik mij in de geschiedenis ervan gaan verdiepen. De Wilhelminalantaarn bleek er speciaal gekomen te zijn door financiële contributies van Rijswijkers, zowel burgers als notabelen. De mensen die hier toentertijd woonden, een kleine en hechte gemeenschap, hadden eind jaren dertig besloten dat er iets speciaals moest komen ter gelegenheid van Wilhelmina’s 40-jarig ambtsjubileum als koningin der Nederlanden.” Hans vertelt dat hiervoor speciaal een comité werd opgericht om geld te verzamelen, zodat Rijswijk Wilhelmina kon eren met een monument.

Op een geheime plek

“Dit is een stadslantaarn die over straten en pleinen moet schijnen”, aldus een enthousiaste Paping. “De bedoeling was dat de lantaarn een prominente plek zou krijgen in het oude centrum van Rijswijk.” Paping heeft de oude tekeningen van de alom bekende architect Hermanus van der Kloot Meijburg bestudeerd. De lantaarn zou in 1938 bij de waterput voor de Oude Kerk geplaatst worden. Maar omdat in diezelfde periode de eerste contouren van de snel uitbrekende oorlog al zichtbaar waren, werd door de gemeenteraad besloten te wachten met de plaatsing. “Wat er in die oorlogsjaren mee is gebeurd, weet niemand”, vervolgt Paping. “Waarschijnlijk ergens in Rijswijk op een geheime plek opgeborgen. Er zat veel staal en metaal in, hartstikke interessant voor die de bezetter. Bovendien waren de Duitsers niet zo gecharmeerd van Wilhelmina en de Oranjes.”


De Wilhelminalantaarn staat nu nog in Park Hofrust. - Archief/Robert Heijdemann

In de weg

Na de oorlog op 31 augustus 1945,de verjaardag van Wilhelmina, keert de lantaarn terug op de hoek Lindelaan Willemstraat, om daar eind jaren ‘50 weer te verdwijnen. Maar waarom? “Rijswijk moest volgens toenmalig burgemeester Bogaardt mee in ‘de vaart der volkeren’; nieuwe wijken als Te Werve, Ministersbuurt enz. moesten goed bereikbaar blijven voor o.a. bouwverkeer. De lantaarn stond eenvoudig gewoon in de weg voor een goeie doorstroming.” Een gemeenteraadslid merkt in december 1959 op dat de lantaarn zomaar verdwenen is, maar het toenmalig college meldt niet veel later dat de lantaarn inmiddels op de gemeentewerf ligt.

Met veel Rijswijkers gesproken

Wanneer het monument uiteindelijk op deze plek in Park Hofrust is terechtgekomen, weet niemand. “Ik kon hierover geen correspondentie vinden”, laat Paping weten. Wel heeft hij nog navraag gedaan in de buurt en met veel bekende Rijswijkers hierover gesproken. “Niemand weet het echt zeker, maar veel buurtbewoners kunnen zich de lantaarn in de jaren zestig niet herinneren in Hofrust. Het vermoeden is dat het ergens jaren zeventig of tachtig geplaatst is, maar pin me er niet op vast.” Feit blijft wel dat Paping met medewerking van andere leden van de Historische Vereniging Rijswijk ervoor gezorgd heeft dat het Wilhelminamonument op het Ruysdaelplein zal verrijzen. “De lantaarn hoort bij Oud Rijswijk. Het is een icoon, dat karakter geeft aan dit gebied en de nodige aandacht zal krijgen van passanten, zeker als dit versteende plein wellicht een meer publieksvriendelijke ruimte wordt, waar mensen graag verblijven”, aldus Paping.