Afbeelding
(Foto: )

Van het Loosduins Museum

Elk jaar was er in augustus een week lang kermis in Loosduinen

De vraag, waarmee vermaakten onze voorouders zich rondom 1850, voor zover zij vrije tijd hadden en geld daarvoor hadden? Beide elementen waren schaars, er moest immers hard en langdurig worden gewerkt om de schamele kost te verdienen en hoe men zich af en toe eens kon verheffen uit de grauwe sleur van alle dag en de zorg voor het bestaan. 

Piet Brak

Sport- en ontspanningsverenigingen waren er nog niet, met uitzondering misschien van de paardensport. Deze sport was echter weer voorbehouden aan de welgestelden, woonachtig op de buitenplaatsen. Dat gold uiteraard ook voor het maken van reizen over grotere afstanden. Velen kwamen hun gehele leven niet verder dan hun dorp, stad of streek. Familie werd alleen in de directe omgeving bezocht. Niet bekend is of in die dagen verjaardagen werden gevierd. Wat Sinterklaas betreft: in de 's Gravenhaagsche Nieuwsbode uit die tijd stond slechts een klein gedichtje ter ere van de Sint afgedrukt, maar ja, wat hadden de mensen elkaar te geven? Geld voor cadeautjes was er immers niet. 

Toch bleek er nog enig georganiseerd vermaak, al vond dat maar eenmaal per jaar plaats, namelijk de kermis. Die werd in Loosduinen in augustus georganiseerd, 'te beginnen op de eersten Zondag en eindigen op den Maandag na den tweeden Zondag in die maand'. Negen dagen feest dus in het dorp. De schoolkinderen kregen daarvoor zelfs drie dagen vrij. Houders van kramen dienden ook toen al staangeld aan de gemeente te betalen. Die baten kregen dan weer een goed doel in de vorm van een gratificatie aan de veldwachters en een afdracht aan de beide Armbesturen. 

'De Loosduinsche kermis is, uitgezonderd van wat vecht en snijpartijen, in den volmaakten orde afgelopen'

Uit het naburige 's Gravenhage moest tijdens zo'n kermis politie-assistentie komen omdat onze twee veldwachters oren, ogen en handen te kort kwamen. Als dan alles achter de rug was dan was er in de krant te lezen: 'De Loosduinsche kermis is, uitgezonderd wat vecht en snijpartijen, in den volmaakten orde afgelopen.' De vecht- en snijpartijen moesten - aldus de krant - het gevolg zijn geweest van overmatig drankgebruik in de plaatselijke kroegen die Loosduinen telde.

Afgezien van de rol die deze centra speelden tijdens het kermisgebeuren, vervulden deze in het leven van alle dag een maatschappelijke functie. Daar deed vanzelfsprekend het (dorps)nieuws en de roddel van alle dag de ronde. En natuurlijk ging men zich daar te buiten aan te veel sterke drank, veelal ook om de materiele armoede en de daaraan gekoppelde problemen voor een paar uur te vergeten. 

Schaatsen

Aan te nemen is verder dat de Loosduinse burgerij, net als elders in het land, 's winters wanneer sloten en vaarten (anders dan nu) dichtgevroren waren, de schaatsen onderbond en wellicht lange tochten maakte. Daarvoor werden toen nog wel houten 'doorlopers' gebruikt.