Onderzoekers Marlies Vermeulen en Remy Kroese bij een van de kaarten uit hun ‘cartopologische atlas'
Onderzoekers Marlies Vermeulen en Remy Kroese bij een van de kaarten uit hun ‘cartopologische atlas' (Foto: GvdIJ)

Kritisch eindrapport van onderzoekers die Moerwijk in kaart brachten

In Moerwijk werd afgelopen week het eindverslag gepresenteerd van kaartenmakers Marlies Vermeulen en Remy Kroese van onderzoeksbureau Dear Hunter naar de wijk. In negen kaarten, vol herkenbare tekeningen, geven zij inzicht in persoonlijke impressies, ervaringen en anekdotes van de buurtbewoners over hun woonomgeving.

Gerard van den IJssel

De onderzoekers werkten twee maanden lang vanuit een minicontainer op het Heeswijkplein. Ze spraken met vele tientallen bewoners en ondernemers. "We hebben hier in twee maanden meer mensen écht leren kennen, dan in het jaar dat we nu in het Zeeheldenkwartier wonen”, zegt Remy. Veel actieve wijkbewoners worden genoemd in het eindrapport, zoals Neeltje die posters maakt voor evenementen in de wijk, Michel van de buurttuin, Wilco die helpt met schoonmaken en buurtsportcoach Maarten. "De ene helft van Moerwijk zorgt voor de andere helft”, zegt Marlies. In het eindrapport van de onderzoekers, ze noemen het zelf een cartopologische atlas, staan geen conclusies, maatregelen of andere vormen van beleidstaal. "Wij zijn er om cartopologisch werk te verrichten en beleidsmakers om beleid te maken”, zegt Remy daarover.

Verarming 

Ruim zestig vertegenwoordigers van de gemeente, politiek, wijkorganisaties en woningcorporaties waren aanwezig bij de digitale presentatie van de negen kaarten. Vooral de medewerkers van Vestia zullen even hebben moeten slikken. Een flink stuk tekst gaat over de renovatie van flats in de wijk. De woningen hebben een nieuwe buitenkant gekregen, een laag isolatie en daarover een dun laagje namaakbaksteen. "Grijs en wit in plaats van de gele en roodbruine baksteen door de architect Dudok uitgekozen”, schrijven de kaartenmakers verbolgen. "Warmte wordt toegevoegd, maar verder veroorzaakt het een verarming van de publieke ruimte.” Volgens Marlies en Remy neemt de sociale controle en de kans om elkaar te ontmoeten sterk af door de verbouwingen. Doorkijkjes zijn verdwenen. Portieken zijn afgesloten. "De afstand tussen binnen en buiten is nu groter dan eerst, de grens tussen publiek en privé is harder geworden.” De onderzoekers verbazen zich over de beslissingen van Vestia. "Sommige keuzes lijken van veraf gemaakt te zijn, vervreemd van het dagelijks leven in Moerwijk.”

De negen kaarten van Dear Hunter zijn verspreid door de wijk opgehangen in winkeletalages en achter de ramen van enkele woningen. Eén van de buurtbewoners die de kaarten aandachtig bekijkt is Ruud van Veen. "Wij wonen honderd meter achter dit plein in een koopwoning, en voelen ons al jaren thuis in de wijk. Waar ik me wel over blijf verbazen is dat ook in dit onderzoek weer gewaarschuwd wordt voor al te grote verdichting, maar dat zowel Vestia als de gemeente blind doorgaan met plan ‘Levels'. Dat worden 548 extra woningen waarmee het aantal woningen in de wijk in één klap verdubbelt. Wat is dan de zin van zo'n onderzoek, als de echte veranderingen toch niet worden bijgestuurd?”
Een ander uitgebreid punt in het rapport is de staat van de woningen. "De meestal gehuurde woning in Moerwijk wordt niet altijd ervaren als een prettige, geborgen ruimte”, schrijven de onderzoekers. "Het douchewater loopt niet weg, de ramen zijn kapot of het tocht. Het is niet makkelijk je thuis te voelen in een koude en onbehaaglijke omgeving.” De kaartenmakers zien ook daar een belangrijke taak voor Vestia. "Het is aan de woningcorporatie en de bewoners samen om de vrijheid en verantwoordelijkheid opnieuw te verdelen. Tot waar is wie verantwoordelijk voor het thuis-gevoel? Kan de woningcorporatie iets doen om de huurders in staat te stellen hun huis eigen te maken?”

De komende tijd gaan Remy en Marlies verder in gesprek met Vestia en de gemeente in de hoop daar een bijdrage aan te kunnen leveren.