Anne de Haij vindt Panorama Schiedam een boeiend verhaal over de stad.
Anne de Haij vindt Panorama Schiedam een boeiend verhaal over de stad. (Foto: Aad Hoogendoorn)

Stedelijk Museum Schiedam komt prachtig uit restauratie tevoorschijn

Algemeen

Een paar dagen voor de officiële heropening zijn kunstenaars nog bezig hun werk te voltooien. Zoro Feigl test met zijn team de zaal vullende installaties: een op voetstappen reagerende vloer, regen die overgaat in een snel stromende rivier, de wonderlijke ‘spreeuwenzwerm’ die al eerder in het Stedelijk Museum Schiedam te zien was.

Door Kor Kegel

Je ziet Zoro Feigl helemaal blij worden als de test naar wens uitpakt. Het valt toch al op dat iedereen in het museum in de aanloop naar de heropening aanstaande zaterdag in een vrolijke stemming is. In het trappenhuis bij de lift leggen twee kunstschilders de laatste hand aan een wanddecoratie. Museummedewerkers bevestigen ledverlichting die de exposities in de museumzalen al naar hun aard de juiste lichtsterkte kunnen geven. Burgy Bouwbedrijf uit Leiden ruimt het bouwafval op dat hier en daar nog in een hoek op een hoop is geschoven. Er wordt gefloten en gelachen.

Museumdirecteur Anne de Haij is ook in haar element. “Je zou het misschien niet denken, maar aanstaande zaterdag zal alles schoon opgeleverd zijn. Dan is het museum klaar om weer gasten te ontvangen,” zegt ze opgewekt. De heropening wordt verricht door de staatssecretaris van Cultuur en Media, Gunay Uslu, en Schiedams burgemeester Cor Lamers, Dat symboliseert dat het Stedelijk Museum Schiedam zich mag verheugen in landelijke en lokale aandacht en steun. 

Dat is dan een dik verdiend compliment, want gesteld dat de kwaliteit van de tentoonstellingen hoog blijft en de activiteiten voor veel doelgroepen interessant blijven, is nu ook het gebouw zelf een attractie geworden. ’t Is altijd een mooi gebouw geweest, maar de restauratie door Burgy, gespecialiseerd in klassiek bouwen, heeft schoonheid toegevoegd. Schiedam mag er trots op zijn. De hele kunstwereld is erop vooruitgegaan.

Anne de Haij neemt de tijd voor een rondleiding. Af en toe rust ze uit. Ze is zwanger. Een week of vijf na de heropening zal de museumdirecteur met zwangerschapsverlof gaan. Het kan verkeren. Kort na haar aantreden sloeg de coronacrisis toe en mocht het museum niet open zijn. Wel werden activiteiten op locatie georganiseerd, zoals vorig jaar Stadscocon, de opgeblazen installatie van Florentijn Hofman in de Grote Kerk, waarin je als bezoeker tot jezelf kon komen, en ‘Glashard’, waar kunstenaars met wortels in de graffiticultuur een podium kregen op het terrein van de Glasfabriek aan de Buitenhaven. “Zulke evenementen op locatie kosten nog meer tijd dan exposities in eigen huis,” zegt Anne de Haij. “Voor dat terrein van de Glasfabriek een beetje op orde was…!”

Nu maakt ze het historische moment mee van de heropening na een ingrijpende restauratie. Er is in het gebouw veel veranderd wat je niet ziet. Neem de nieuwe klimaatinstallatie, een belangrijke voorwaarde als je kunstwerken in bruikleen vraagt. De buizen zijn weggewerkt achter voorzetwanden. Vaklieden kunnen het ontdekken bij de kozijnen van de gerestaureerde ramen van de museumzalen. De ramen waren in slechte conditie.

De trappenhuizen en de liften zijn vervangen. Dat is wel iets dat opvalt, als je het gebouw kende vóór de restauratie. Een trappenhuis kringelde rond de lift, maar bevindt zich er nu naast. De lift is groter. Er kunnen nu ook scootmobiels in.

De opvallendste verandering is echter dat de trappenhuizen niet meer zo schemerig zijn. De ramen, die merkwaardig achter wandplaten waren weggewerkt, zijn weer tevoorschijn gehaald, waardoor je niet alleen zicht hebt op het museumplein, maar waardoor zo veel licht naar binnenvalt dat de trappenhuizen geschikt zijn geworden om ook hier kunst te exposeren. Zes kunstenaars hebben hier hun werk geïnstalleerd of zijn zelfs nog aan het schilderen.

Binnen de mogelijkheden is het Stedelijk Museum Schiedam perfect opgeknapt. “Er is een spanningsveld,” zegt Anne de Haij. “In nieuwbouw zou je de logistiek meer de ruimte geven, maar we hebben het hier over een rijksmonument. Dat kent zijn beperkingen.”

Je ziet het er niet aan af, want het rijksmonument is dankzij de restauratie nog monumentaler geworden. Het souterrain herken je niet terug. Het zou aanvankelijk niet mee gerestaureerd worden, maar hoe mooier de andere ruimtes werden, des te meer ging het souterrain detoneren. De Amsterdamse theatervormgevers Marloes van der Hoek en Wikke van Houwelingen zijn tot op het laatste moment bezig met de inrichting van Panorama Schiedam, waarbij veel facetten van de stadsgeschiedenis aan bod komen. De prehistorie, het ontstaan van de stad, de jeneverindustrie, de scheepsbouw. Je ziet schaalmodellen van Schiedamse monumenten, een Gorzens straatje, een model van de Z-flats in Groenoord. En dat alles geaccentueerd met voorwerpen uit de historische collectie van het museum. Deze wordt in het souterrain voortaan permanent onder de aandacht gebracht. Zoals elders in het museum een vaste ruimte is gekomen voor vormen van samenwerking met Schiedammers.

In de catacomben van het museum zijn de toiletten en de lockers vernieuwd, maar het meest springen de glazen puien in het oog. Ze bakenen de kelderruimte af waar de kunstklassen plaatsvinden en waar scholen worden verwelkomd; de tribunes staan al klaar.