Première Locatievoorstelling 'Grauwe Hemel in Foudgum' over Piet Paaltjens
Op vrijdag de dertiende mei is het zover: op die avond om 20.00 uur beleeft de locatievoorstelling Grauwe Hemel in Foudgum zijn première. Het theaterstuk over dominee-dichter François HaverSchmidt alias Piet Paaltjens vindt plaats rond en in zijn kerk en pastorie, waar hij zijn draai slecht vond. Bedenker Johannes Keekstra: ‘Het is een voorstelling over perspectief.’
De zes voorstellingen zijn bijna uitverkocht. Via de website van het project, waar ook een boek en zelfs een speciaalbier onderdeel van zijn, kunnen liefhebbers nog beperkt toeslaan voor enkele data. Initiatiefnemer, schrijver en acteur Keekstra kreeg drie jaar geleden het idee voor een voorstelling op locatie, op de plek waar zijn hoofdpersoon HaverSchmidt omtrent 1860 daadwerkelijk rondliep. En bloemrijk over schreef, in zijn voordracht 'Mijn eerste gemeente'. Deze tekst is de basis voor totaalproject Grauwe Hemel, met daarin het boek 'Onder Frieslands grauwe hemel' en het theaterstuk dat nu losbarst.
De predikant startte zijn carrière in Foudgum, nadat hij in Leiden theologie studeerde en daar een geweldige tijd beleefde. Zijn alter ego Piet Paaltjens ontstond daar, met zwartkomische gedichten maakte hij zich populair onder studievrienden.
In Foudgum, zijn eerste gemeente, bleef er van de jonge dominees vrolijkheid weinig over; tussen de stugge boeren en in het weidse, winderige kleilandschap. HaverSchmidt verdreef de eenzaamheid door Piet Paaltjens weer van stal te halen. In Foudgum is veel materiaal ontstaan voor zijn beroemde dichtbundel 'Snikken en grimlachjes' (1867).
De voorstelling vindt deels buiten plaats, in de pastorietuin. De dominee woonde er in een tochtig krot: tegenwoordig is het ooit vervallen huis een luxe verbouwde bed & breakfast. Verder treden bezoekers in zijn zware voetstappen tussen woning en preekstoel, en is de kerk met spectaculaire verlichting het centrum van HaverSchmidts onheil.
'Misschien legde hij de lat nogal hoog'
Keekstra, in de buurt opgegroeid: "In het stuk wordt hij bevraagd over dat onheil: ligt zijn gevoel aan de omgeving of aan hemzelf? Perspectief is het toverwoord; de donkere of roze bril die je opzet bepaalt je ervaring. Misschien was Foudgum zo slecht nog niet maar moest François zijn verwachtingen gewoon een beetje bijstellen, legde hij de lat nogal hoog. Ik herken dat wel in mijzelf, deels een reden waarom deze figuur mij zo intrigeert."
De locatievoorstelling is gesitueerd op ‘natuurlijke' plekken: los van indrukwekkende lichtstellages en speakers, een buitentribune en geluidseffecten wordt gebruikgemaakt van het huidige Foudgum zoals het is. Zo is de foyer bij oud-kosteres Hendrikje thuis, die nog steeds direct bij de kerk woont. Zij werd in haar vijfentwintigjarige carrière bekend onder de vele Paaltjens-bedevaartgangers die de kerk bezichtigden, en richt in haar huis het oude ‘lokaal' waar HaverSchmidt catechiseerde in als minimuseum, waar ook gezellig na te borrelen is. Uiteraard is daar ook het boek en het blondbiertje Bondlokige Johanna (naar een gedicht van Paaltjens) verkrijgbaar.
Op woensdag 18 mei zendt lokale omroep RTV NOF vanuit de kerk de talkshow Grauwe Hemel TV uit, op televisie en via een livestream op zijn online kanalen. De speeldata van Grauwe Hemel zijn 13, 14, 15, 20, 21 en 22 mei 2022. Meer informatie en kaartverkoop via www.grauwehemel.frl.
