In korte tijd is de konijnenpopulatie in het duingebied gedecimeerd.
In korte tijd is de konijnenpopulatie in het duingebied gedecimeerd. (Foto: Martha de Jong-Lantink)

Steeds minder konijnen in de duinen: natuurbeheerders nemen maatregelen

Algemeen

Het gaat slecht met de konijnen in de duinen, meldt stichting Duinbehoud. En dat is ook geen goed nieuws voor de duinen. Door hun graas-werk zorgen ze namelijk voor een soortenrijke vegetatie in dit gebied. Natuurbeheerders nemen daarom maatregelen om het konijn te helpen bij het overleven.

Waar natuurbeschermers in de eerste helft van de vorige eeuw nog spraken over een ware konijnenplaag in de duinen, moeten ze nu goed zoeken om het laatste konijn te ontdekken. De natuur heeft eronder te lijden. Door hun graas-werk houden konijnen de plantengroei kort en ontstaat er een soortenrijke en kruidenrijke vegetatie. Het graven van holletjes en kuiltjes brengt vers en soms kalkrijk zand naar boven, waardoor er allerlei milieuverschillen ontstaan in de duinen. Het gevolg hiervan is, dat er allerlei groeikansen ontstaan voor verschillende plantensoorten. 

Ziektes

Oorzaak voor de teruglopende populatie zijn diverse ziektes die elkaar opvolgden. De eerste klap voor de konijnen kwam in de jaren ‘50 van de vorige eeuw met de introductie van myxomatose. Voor deze virusziekte zijn vooral Europese konijnen zeer gevoelig. Nadat het virus in de jaren ‘50 en ‘60 een ware slachting heeft aangericht onder de konijnen - en daarmee ook zichzelf ten gronde heeft gericht - is er een mildere vorm van het virus ontstaan. Bij deze mildere vorm worden de konijnen nog steeds erg ziek, maar genezen in sommige gevallen ook. In de jaren ‘90 dook echter een nieuw virus op: het Rabbit Haemorrhagic Disease Virus (RHDV).  In korte tijd werd de konijnenpopulatie in de duinen, die zich net weer een beetje begon te herstellen van de myxomatose, door dit virus gedecimeerd. Het zorgelijke van het RHD-virus is dat er zich nog steeds geen blijvende resistentie heeft ontwikkeld. In een populatie van konijnen worden wel resistente konijnen aangetroffen, maar die verdwijnt ook weer bij de tweede generatie jonge konijntjes. Zij zijn dan ook weer vatbaar voor de ziekte.

Maaien en takkenbossen plaatsen

Het gaat inmiddels zo slecht dat er natuurbeheerders zijn die maatregelen nemen om het konijn te helpen bij het overleven in het duingebied. Zo wordt er her en der rondom konijnen burchten gemaaid, zodat er voedzame grassen en kruiden kunnen gaan groeien. Een goed gevoed en gezond konijn heeft een grote overlevingskans bij besmetting door het RHDV-virus. En in hele open duingebieden worden soms takkenbossen geplaatst om schuil mogelijkheden te bieden tegen rovers als de vos.


Een andere maatregel is de herintroductie van konijnen in duingebieden waar het konijn geheel verdwenen is. Verder heeft een team van deskundigen heeft de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar welke maatregelen kunnen helpen bij herstel van de konijnenpopulatie.

Bron: Duinbehoud