Glasactie 'Ruiten is troef' van priester en radiospreker Henri de Greeve
KOGGENLAND - Martien de Boer (90) ging als 14 jarige knul mee met zijn vader, broer en dorpsgenoten op avontuur naar Borssele. Een herinnering van een hersteloperatie na de Tweede Wereldoorlog. "Alles maakte toen diepe indruk op mij", vertelt Martien, "van het slachten van een varken in de achtertuin tot de worsten en witbrood wat we meekregen voor de terugweg en thuis, want onze gemeente Obdam was nog niet zo lang vrij en voedsel was nog schaars."
'Het hele avontuur maakte diepe indruk op mij'
Martien schreef zijn herinnering aan zijn avontuur op. Ook dit verhaal moet worden doorgegeven vindt hij. Een herstelverhaal na al dat leed.
Na de Tweede Wereldoorlog was de enige informatiebron de radio. Priester Henri de Greeve hield met zijn Bond Zonder Naam wekelijks een radiopraatje waarin hij onder andere aandacht vroeg voor de enorme schade aan objecten die zwaar hadden geleden onder het oorlogsgeweld. De Greeve zocht contact met verschillende gemeentebesturen om te onderzoeken of het mogelijk was om met de medewerking van vakmensen uit de betreffende gemeente zoveel mogelijk schade te herstellen. Het idee van de pater sprak de toenmalige burgemeester van Obdam aan en deze informeerde bij mijn vader Jacob de Boer of de Obdamse schildersbedrijven wellicht bereid waren om de enorme glasschade aan boerderijen en huizen in de Zeeuwse gemeente Borssele te herstellen. Voor deze glasactie bedacht men de toepasselijke naam Ruiten is troef.
Omdat ik waarschijnlijk nog de enige persoon ben die uit eigen ervaring het verhaal kan vertellen over 'Ruiten is troef' heb ik het op papier gezet zodat het niet in vergetelheid raakt.
'Niet eenvoudig om glas te krijgen'
Het was een bijzonder moeilijk karwei, want het was niet eenvoudig om glas te krijgen. Mijn vader ging toch aan de slag en mobiliseerde de plaatselijke schildersbedrijven en schilders. Uit Obdam waren dit mijn vader zelf met zijn zoons Piet en ik (Martien) en verder Gert de Boer, Nic. Baltus en Marcus van Stein. Uit Spierdijk deden Remmert Sijm en zijn zoon Jaap mee. In Obdam, Hensbroek en Spierdijk werd huis aan huis glas opgehaald. De opbrengst bestond vooral uit tuindersglas en glas uit schilderijen. Het was voldoende om met de bovengenoemde schilders naar Borssele te gaan. De firma Bijvoet was bereid om een vrachtwagen beschikbaar te stellen en met (platte) Piet Bijvoet aan het stuur en burgemeester J. de Boer Wzn als passagier vertrokken wij op 11 november 1946 richting Borssele. De schilders zaten met zijn allen achter in de vrachtwagen tussen het glas en de andere materialen. Met het Velserpont werd het Noordzeekanaal overgestoken en in Treslong-Hillegom hielden wij een koffiestop. In Rotterdam werd stopverf ingeladen en na een dikke dag rijden kwamen we aan in Borssele. Wij werden ondergebracht bij burgers. De burgemeester is met Piet Bijvoet terug naar Obdam gegaan.
Nic. Baltus en ik kregen als taak om in de buitenwijken van Borssele het kapotte glas van boerderijen uit te hakken en de maten op te nemen. Een inwoner van Borssele bracht mij met zijn T-Fordje naar een klaslokaal in het dorp, waar mijn vader de nieuw te plaatsen ruiten, uit de glasvoorraad, op de juiste maat sneed.
Dankbaar
Na een week werken was de door de oorlog veroorzaakte glasschade in Borssele hersteld. Van de dankbare inwoners kregen wij worst en wittebrood. Verder kregen wij als dank voor de verrichte herstelwerkzaamheden, onder begeleiding van het gemeentebestuur van Borssele, een rondreis over het net drooggelegde eiland Walcheren. De caissons lagen nog in de dijkgaten en de weggezakte tanks in het zand. Het was voor ons allemaal een bijzondere belevenis. Na een geweldige ervaring keerden we weer met de vrachtwagen van Bijvoet huiswaarts.
Waardevolle herinnering in handen
Als teken van grote erkentelijkheid schonk de gemeente Borssele een tegeltableau met een afbeelding van Borssele aan de gemeente Obdam. Bij de opruiming van allerlei spullen bij de gemeentelijke herindeling (nu gemeente Koggenland), werd het tableau te koop aangeboden bij de kerkeveiling. "Ik heb het toen aangekocht als herinnering aan de glasactie Ruiten is troef. Voor mij is die erkenning zeer waardevol en het avontuur van 1946 zit nog kersvers in mijn geheugen. Toen we aankwamen in Borssele zeiden we tegen elkaar: 'We gaan vanavond 'Sintemaarten', maar dat deden ze er niet. Ook konden we niet biljarten vanwege dat het laken stuk was vanwege de oorlog. Herinneringen die ik nooit vergeet, omdat alles als 14 jarig jochie diepe indruk maakte."