Namenmonument Joodse slachtoffers Tweede Wereldoorlog vertraagd wegens nieuwe inzichten
AlgemeenALKMAAR - Het Alkmaarse namenmonument voor de slachtoffers van de Holocaust in de gemeente Alkmaar loopt vertraging op wegens nieuwe inzichten. De naamgeving van drie Duitse slachtoffers van Joodse afkomst op de namenlijst zijn onjuist en mogen niet als zodanig worden opgenomen. Het monument stond op de planning om geplaatst te worden in januari dit jaar, maar zal nu zo’n 5 á 6 maanden later geplaatst kunnen worden. Dit heeft volgens burgemeester Anja Schouten te maken met het opnieuw vervaardigen van de bronzen naamplaat en de keuze van een plaatsingsdatum die geschikt is voor de Joodse gemeenschap.
Duitse burgers van Joodse afkomst kregen voornamen opgedrongen
Het monument zou oorspronkelijk in de eerste helft van 2022 in gebruik worden genomen, maar vanwege corona en het verschepen van alle materialen, duurde het vervaardigen van het monument langer dan verwacht. De nieuwe planning in de tweede helft van januari 2023 kan nu eveneens niet doorgaan vanwege onjuiste naamgeving van drie Duitse slachtoffers van Joodse afkomst. “Het is een pijnlijke constatering,” stelt burgemeester Anja Schouten. “De namenlijst wordt op allerlei manieren gecheckt via de archieven en in gesprekken met familieleden en tot ongeveer december vorig jaar leken alle namen ook precies te kloppen.”
Dringend verzoek van nabestaande
Vanuit Duitsland nam de familie van één van de slachtoffers contact op en meldde dat de naam van hun familielid niet correct was weergegeven. “Dit heeft te maken met een nieuwe namenwet die in 1938 in Duitsland werd aangenomen,” vertelt Schouten. “Het naziregime had toen besloten dat elk Joods kind een Joodse voornaam moest hebben. Kinderen die nog geen duidelijke Joodse naam hadden kregen een naam opgedrongen. Vrouwen kregen de extra naam Sara en mannen Israël.” Maar weinig mensen kenden dit fenomeen omdat hier geen sprake van was in Nederland. In het historische onderzoek naar de namenlijst was het daarom ook niet opgevallen en zodoende zijn deze extra namen in drie gevallen vanuit de Nederlandse archieven opgenomen op de namenlijst van het monument. De bronzenplaat was op het moment van berichtgeving al gegoten met de onjuiste naamgeving, maar de betreffende nabestaande had dringend gevraagd de naam op juiste wijze weer te geven.
Nieuwe naamplaat
In overleg met de klankbordgroep waren verschillende mogelijkheden overwogen, zoals het laten staan van de namen maar dan met het verhaal erbij, namen weghalen of doorhalen enzovoort. “Uiteindelijk kwamen we unaniem tot de conclusie dat er maar één weg was, en dat is de weg van de zorgvuldigheid. Het spijt ons zeer dat er weer vertraging is, maar we gaan het plakkaat opnieuw maken, en dat is ook gewoon de enige optie,” zo vindt Schouten. “We gaan het verhaal er wel bij vertellen, want we vinden het belangrijk om te vertellen hoe mensen toen op deze manier werden ontmenselijkt door het naziregime.” Op de namenlijst van het monument zullen 180 namen van Joodse slachtoffers van de Holocaust in Alkmaar worden herinnerd. De correctie zal ongeveer 5 á 6 maanden in beslag gaan nemen vanwege de beschikbaarheid van de bronsgieter en de wachttijden. Ook wordt er rekening gehouden met een geschikte datum voor de Joodse gemeenschap.