Wat een vergane Rijswijkse villa doet in Alphen aan den Rijn
HistorieJe fietst er gemakkelijk aan voorbij: die langwerpige stenen in het gras langs het Cananefatenpad. Nooit staan er massa’s toeristen te dringen, maar toch vind je hier sporen uit het verleden die het afstappen waard zijn. De stenen geven namelijk de fundering aan van een Romeinse villa die hier ooit stond. Een volledige reconstructie ervan is tegenwoordig te vinden in Alphen aan den Rijn.
Het was geen armoedig optrekje, die Romeinse villa in Rijswijk. Toegegeven, het gebouw was nog grotendeels opgetrokken uit hout, leem en riet, maar het stond op een stenen fundering. Bovendien: de gevel maakte een Romeinse indruk, een kamer was voorzien van muurschilderingen, én de villa had iets wat zelfs veel woningen tegenwoordig nog niet hebben: vloerverwarming. Conclusie: “De hoofdbewoners moeten in hun tijd en omgeving mensen van aanzien zijn geweest”, zo vertelt het informatiebord bij de gereconstrueerde fundering.
Vandaar Cananefaten
Op dat informatiebord is ook een verklaring te vinden voor de naam van het fietspad: “Rond het begin van de jaartelling werd het gebied dat wij Zuid-Holland noemen veroverd door de Romeinen. Het landschap in deze omgeving was toen een vruchtbaar kleigebied. De mensen die er woonden werden door de Romeinen ‘Cananefaten’ genoemd.” Het was dan ook een Cananefaatse familie die hier een houten boerderij bouwde. Slim, want deze plek lag iets hoger dan de omgeving. Hun kleine nederzetting zou uitgroeien tot Romeinse villa en uiteindelijk tot eind 3e eeuw n.C. blijven staan. Toen vertrokken de Romeinen weer. Daarna raakte de villa bedekt door bodem in de eeuwen erna, om in de jaren ‘60 van de twintigste eeuw pas weer herontdekt te worden door archeologen.
Villa Rijswijk in Alphen aan den Rijn, voor de entree van het Archeon. - Debbie van Eijk
Van Villa Rijswijk staat nu een levensgrote reconstructie voor de entree van openluchtmuseum het Archeon in Alphen aan den Rijn. Het Archeologiehuis Zuid-Holland is er gevestigd, waarmee het bouwwerk misschien wel het middelpunt van de archeologie in onze provincie kan worden genoemd. Ook vind je er het Romeins museum. Wat je daar kunt doen? De geschiedenis van de provincie Zuid-Holland ontdekken aan de hand van archeologische vondsten, nieuwe media en doe-tafels.
Zelf ervaren
Bij een bezoek aan het Archeon is de toegang tot Villa Rijswijk inbegrepen. In het Archeon kunnen volwassenen, maar vooral ook kinderen ervaren hoe het was in de tijd dat op het hogere stukje grond langs het Cananefatenpad, ‘de bult’ in Rijswijk, nog een indrukwekkend luxe Romeinse villa stond.