In gesprek over de dood
De dood: het blijft een lastig gespreksonderwerp. Landelijk Expertisecentrum Sterven geeft tips en handreikingen om het gesprek aan te gaan met iemand die in de laatste levensfase verkeert en spoedig zal sterven.
Wees voorzichtig met 'waarom'-vraag
Stel open vragen. Vragen die beginnen met: hoe, wanneer, waar, wie, wat en waarom. Met een open vraag nodig je de ander uit om zich vrij uit te spreken. Wees voorzichtig met de 'waarom'-vraag; die kan als verwijtend of bedreigend worden ervaren. ‘Ben je bang om dood te gaan?' of ‘Wat is je grootste angst nu je gaat sterven?' zijn voorbeelden van directe vragen.
Geef de stervende de ruimte te beslissen om wel of niet te reageren
‘Als je erg ziek wordt, wil je dan dat ik, of iemand anders, naast je zit?' of ‘Met wie wil je dat ik contact opneem als het einde nabij is?' Hiermee vertrouw je de ander toe dat jij weet dat hij of zij niet beter wordt, en dat je bereid bent hierover te spreken. Tegelijkertijd geeft het de stervende ruimte te beslissen om wel of niet te reageren. Als de stervende erg angstig is en je daar niet mee kunt omgaan, praat dan met een zorgverlener die ondersteuning kan bieden.
Het kan ook zijn dat de stervende liever met iemand anders praat; een verpleegkundige, vrijwilliger, geestelijk verzorger of speciale vriend. Tot slot: denk niet dat je de hele tijd moet praten en durf ook stil te zijn. Rustig aan het sterfbed zitten is van belang én blijkt vaak verrassend vredig te zijn. Zie meer handreikingen op www.landelijkexpertisecentrumsterven.nl.