Afbeelding
(Foto: Hans Brouwers)

Viering eeuwfeest Ten Holt uitbundig gevierd

Algemeen

BERGEN - 24 januari. Zal dat over pakweg vierhonderd jaar nog steeds een datum zijn die aan Bergen ‘kleeft’? Zoiets als met de geboortedatum van Bach, 21 maart 1685 in het Duitse Eisenach? Het heeft er alle schijn van. Afgelopen dinsdag zou het de 100ste geboortedag van Simeon ten Holt zijn geweest. Afgezien van een studieperiode in Parijs, woonde de componist zijn hele leven in Bergen en overleed er op 25 november 2012, op 89-jarige leeftijd. Hij componeerde veel, in verschillend muzikaal en persoonlijk getinte episodes in zijn bestaan. Zijn Canto Ostinato is, zeker voor de klassieke muziek, een werkelijk enorme hit. Tientallen malen per jaar wordt het uitgevoerd, dit bijzondere jaar misschien wel honderden keren, in grote zalen. Het werk staat jaarlijks steevast in of net onder de top drie van de radio 4 lijst, vergelijkbaar met de top2000 van radio 2. Ten Holt zelf is nog het meest verbaasd geweest over wat er met zijn masterpiece is gebeurd. Het was nota bene een collega-componist, Andries Hubers, die een heleboel stukjes in één partituur samenbracht, eerst als Perpetuum (voortdurend bewegen) later als Canto, als een bijna gezongen klinkend muzikaal motief, werk Ostinato (herhalend).

door Ed Bausch

Stilstaan bij leven en werk van Simeon ten Holt

Zelf had hij altijd een grote wens dat meer van zijn andere werk zou worden uitgevoerd. Dat gebeurt ook wel en zal zeker dit jaar in Bergen gebeuren. Maar onvermijdelijk begon de viering in zijn eigen Bergen zondag met twee uitverkochte uitvoeringen van Canto, door het ‘oerkwartet’ (‘een reünie vergelijkbaar met die van The Rolling Stones’) dat het werk begon te spelen, tegen de stroom van kritiek in. Het oerkwartet maakte het gaandeweg populair. Het was Ten Holt zelf die het werk in première bracht, in de Ruïnekerk, 25 april 1979, hij op een van de drie piano’s en een orgel erbij. En daarna mocht iedere musicus er op eigen manier mee aan de slag, op wat voor instrument dan ook. “Een gulle componist die je gunde om te kiezen.”

Nieuwsgierig worstelen

Zijn honderdste geboortedag brengt dit jaar overal in het land musici en toehoorders samen. Zondag was dat dus in de Ruïnekerk, daar komt ook een film van. Dinsdag was er het verjaardagsfeest, sinds tien jaar traditioneel en gastvrij in Museum Kranenburgh. In een volle grote zaal sprak weduwe Colette Noël warme woorden over haar man. “Hij is altijd zichzelf gebleven, zonder zijn nieuwsgierigheid te beteugelen. Maar ook kon hij enorm worstelen in de actualiteit van het bestaan.”

Niet alleen piano

Janneke van Prooijen was uitgenodigd om Ten Holt’s laatste werk te spelen, het razende Capriccio voor viool solo uit 1999. En wat horen we daarin? Een teruggrijpen op Bach, met name de cellosuites. Colette introduceerde cabaretier Arie Vuyk, die het eerste exemplaar van zijn boek ‘Vleugels’ mocht uitreiken. Hij kreeg toegang tot de 45 dagboeken. Zo kon hij het leven van Ten Holt beschrijven aan de hand van diens composities en zijn gevoelens en omstandigheden daarbij.

De haarlok van Beatrix

Burgemeester Lars Voskuil sprak een prachtig dankwoord aan Ten Holt uit. “Je bent een icoon in ons dorp in onze gemeente, maar je bent veel groter geworden, in de harten van heel veel mensen in veel landen.” Tot slot kwam Jeroen Henneman het podium op. Het ongelooflijke toeval wil dat de tachtigjarige Henneman een, in de woorden van de Kranenburgh-directie ‘waanzinnig populaire’, tentoonstelling in de benedenverdieping van het museum heeft en los daarvan door Ten Holt’s weduwe was gevraagd om een beeld te ontwerpen. Met een aanwijsstok wees hij aan hoe hij tot dit beeld was gekomen, helemaal in zijn stijl. Het lijkt een potloodtekening, maar het zijn in een plat vlak aan elkaar gelaste stukjes staal, die met elkaar een gezicht vormen. “En dan moet je iets verzinnen om de boel bij elkaar te houden.” Iedereen kent Henneman’s beeld van toenmalig Koningin Beatrix. “Met dat steile kapsel kon ik niks, dus moest er een haarlok komen, waaraan ik andere dingen van het gezicht kon ophangen. Zo kreeg Ten Holt een notenbalk, om zijn ogen aan op te hangen. Ik kende hem niet, maar hier is ‘ie, jullie Simeon.”

Bijdragen en concerten

Met de burgemeester trok hij het doek weg en daarna kon iedereen zich vergapen. Het beeld gaat nog een heel bijzondere sokkel krijgen (wie daaraan wil bijdragen: kijk op simenontenholt.nl). De verwachting is dat velen dit beeld zullen komen bekijken, in Bergen, in de tuin van het Oude Raethuys. Vooralsnog staat het nu in museum Kranenburgh.

Voor programma’s met de muziek van Ten Holt in Bergen in dit bijzondere jaar: kijk vanaf 10 februari op kunstgetij.nl.

Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding
Afbeelding