Maurice Heeremans zoekt mensen die de Kleine Keizer nog hebben gekend
In Loosduinen is een straat en ook een school naar hem vernoemd. Toch werd Gerrit Keizer - vanwege zijn geringe lengte de Kleine Keizer genoemd - hier niet geboren. Zijn wiegje stond in 1874 in Oudebildtzijl in Friesland. Niet zo verwonderlijk dus dat Maurice Heeremans juist in die provincie stuitte op een familielid van de Kleine Keizer. Heeremans schrijft nu een familieboek over het geslacht Keizer. Een deel van het boek is gewijd aan de man die veertig jaar van zijn leven in Loosduinen woonde en wiens naam door deze vernoemingen onlosmakelijk verbonden is met het voormalig tuindersdorp.
Heeremans woont in Leeuwarden. Zo nu en dan rijdt hij mensen in die plaats naar de dagbesteding Samen Bereiken in Leeuwarden. In zijn vrije tijd schrijft hij op verzoek familieboeken. Daarvoor duikt hij in de archieven om stamboomonderzoek te doen. "Op een dag zei iemand die bij de dagbesteding werkt, dat ze familie was van de Kleine Keizer. Ik had nog nooit van de Kleine Keizer gehoord." Heeremans die zeer geïnteresseerd is in de geschiedenis van Friesland, dook in de archieven. Hij raakte tijdens zijn zoektocht naar de herkomst van het geslacht Keizer zo gefascineerd door het bijzondere leven van de kleine man die jarenlang in Loosduinen woonde, dat hij besloot een deel van het familieboek aan hem te wijden.
Gerrit Keizer was slechts 84 centimeter groot en daarmee de kleinste man van Nederland. Hij reisde als circusattractie jarenlang over de hele wereld. "Zo trad hij in 1881 in Den Haag samen met de Brusselse Raymond op. Raymond was op dat moment 13 jaar oud, 1 meter 85 lang en woog bijna 100 kilo. Compleet het tegenovergestelde van de Kleine Keizer dus. In 1887 was Gerrit met de wondergebroeders Schillemans uit België te zien. De broers die 18 jaar oud waren, wogen 114 kilo. In Londen trad hij in 1891 op met de reus Zhan Sichai. Zijn artiestennaam was Chang Woo Gow. Hij was maar liefst 2 meter en 44 centimeter lang", vertelt Heeremans.
Gerrit Keizer werd niet als een volwaardig mens, maar als een soort attractie gezien
"Dat lijkt mooi en bijzonder - zeker in die tijd - maar zijn leven was daardoor ook pijnlijk", vervolgt hij. "Gerrit Keizer werd niet gezien als een volwaardig mens maar meer als een soort attractie. Mensen tilden hem zomaar op. En bij een bezoek aan een kleermaker kreeg hij te horen dat poppen niet worden aangekleed in dit etablissement."
In een artikel uit 1881 staat dat mensen zich eraan ergerde dat de Kleine Keizer sigaretten moest roken en 'het arme schaap' er vermoeid , en er niet meer als een kind uitzag. 'Indien men een jonge hond zo stelselmatig ten gronde richtte, zouden de dierenbeschermers ach en wee roepen'. Heeremans: "Men vermoedde toen dus al dat hij werd uitgebuit."
Talenknobbel
Keizer was juist een getalenteerd man. Zo had hij een talenknobbel. In 1891 meldde Le petit journal dat hij de Franse taal in slechts 15 dagen had geleerd. Hij was acrobaat, turner, militair en zanger. Heeremans: "Maar om al die kwaliteiten werd hij dus niet gewaardeerd, alleen zijn kleine postuur viel op."
Tijdens zijn genealogisch onderzoek naar het geslacht Keizer deed Heeremans een interessante ontdekking: de geringe lengte van Gerrit blijkt in de familie Keizer geen uitzondering te zijn. "Uit de militieregisters waarin de lengtes van dienstplichtigen werden genoteerd, bleek dat er familieleden waren met lengtes rond de 1.30 meter."
Op zijn veertiende vertrok de Kleine Keizer naar Amerika. Heeremans: "Het was natuurlijk heel bijzonder dat iemand in die tijd daar naar toe ging. Het is alleen de vraagt of hij zelf die drive had om zo'n reis te ondernemen, of dat dit voortkwam uit de wens van zijn manager om geld aan hem te verdienen."
In Amerika ging het niet goed met de kleine Fries. In 1893 werd hij berooid aangetroffen in een doos in Chigaco. Onder invloed van de evangelist Dwight Lyman Moody bekeerde Gerrit zich en ging de Kleine Keizer uiteindelijk ook zelf prediken.
Wilhelminastraat
Gerrit woonde de laatste 40 jaar van zijn leven. In 1906 woonde hij daar in de Wilhelminastraat. Vooral zijn gehoor liet hem de laatste jaren in de steek. In 1946 ging hij terug naar zijn geboortedorp Oudebildtzijl. Datzelfde jaar overleed hij daar in het huis van zijn broer Doeke op 72-jarige leeftijd. In zijn geboortedag staat een standbeeld op ware grootte van de veelzijdige dorpsgenoot, artiest, wereldreiziger en predikant.
Persoonlijke verhalen
Heeremans is voor zijn boek op zoek naar mensen die de Kleine Keizer hebben gekend. Daarvoor plaatste hij op de facebookpagina 'Geboren in Loosduinen' een oproep. "Ik vertel het verhaal van Gerrit Keizer, ook wel Klaine Keizer genoemd' vanuit oude kranten uit het buitenland en uit het binnenland maar wil het ook graag aanvullen met persoonlijke verhalen. En omdat Gerrit zo'n veertig jaar in Loosduinen heeft gewoond, denk ik dat er in Loosduinen nog genoeg mensen rondlopen die de Kleine Keizer moeten hebben gekend." E-mail: Maurice.Heeremans@tresoar.nl