Het oude gemeentehuis van Loosduinen.
Het oude gemeentehuis van Loosduinen. (Foto: archief Loosduins Museum)

Loosduinen is onherkenbaar veranderd

De vraag of de annexatie voor Loosduinen een zegen is geweest, is volgens Piet Brak van het Loosduins Museum niet meer relevant. Wel constateert hij dat het voormalig tuinbouwdorp door de jaren heen onherkenbaar is veranderd. 

Het was 1 januari 2023 123 jaar geleden, dat de gemeente Loosduinen circa 800 hectare grondgebied diende af te staan aan de gemeente Den Haag. Hierdoor kon de buurgemeente 'groter groeien'. De gemeente Rijswijk had 2 jaar eerder om die reden al circa 220 hectare aan Den Haag opgeofferd

De Haags - Loosduinse grens die eerst ter hoogte van Houtrust, Beeklaan,  De la Reyweg en Moerweg had gelegen kwam daardoor, gerekend vanuit zee, te liggen bij strandpaal 104: Irisplein, Laan van Meerdervoort, Mient, Kamperfoeliestraat, Soestdijksekade en Loevesteinlaanlaan. 

Een ander merkwaardige datum voor Loosduinen werd dus 1 juli 1923 - nu 100 jaar geleden - toen de plattelandsgemeente door het grote Den Haag werd 'ingepalmd'. Natuurlijk gaat het allang niet meer om de vraag of de annexatie van Loosduinen - toen met 10.000 inwoners - al of niet 'zegenrijk' voor de gemeenschap Loosduinen is geweest. Dat neemt natuurlijk niet weg dat we niet behoeven te vergeten, dat daardoor wel haar karakter als Westlandse gemeente met haar tuin - en landbouwcultuur geheel, maar dan ook geheel is opgeofferd om op te gaan in een geheel ander karakter, namelijk het huisvesten van mensen en het ontwikkelen van arbeid en het bieden van gezondheid en vermaak daarvan. Daarbij is het vroegere hart van het dorp, met het toch fraaie gemeentehuis als statussymbool, in de jaren '70 van de vorige eeuw te grootschalig gesloopt om herkenning mogelijk te maken. 

Den Haag wierp barricades op voor Loosduinse welgestelden

Het centrum was voor de oudere Loosduiners na die 'zeventiger jaren' onherkenbaar geworden. Niettemin voelen de bewoners van Loosduinen en ook zij, die daar hun jeugd doorbrachten, zich thuis in de schoot van dat grote Den Haag, gewoon, omdat je niet anders meer weet. Voorop dient verder nog gesteld te worden, dat het in 1910 door Den Haag ingezette offensief om tot gebiedsuitbreiding te geraken, nimmer de bedoeling in zich heeft gehad, geheel Loosduinen in te pikken. Tot de maand maart 1910 bleef het vrij rustig aan het annexatiefront, totdat op de 4e van die maand een brief van het Haags gemeentebestuur op de mat valt van het Loosduinse gemeentehuis. Daarin verzochten onze Haagse buren aan hen toe te zenden het ontwerp-uitbreidingsplan van Loosduinen betrekking hebbend op de ontwikkelingen op en rond de Laan van Meerdervoort, welke laan op Loosduins gebied de naam droeg van 'Julianalaan'. Prinses Juliana was een jaar eerder geboren, vandaar. Het was op die grens - ter hoogte van het huidige Lijsterbesplein, waar de gemeente Den Haag in die tijd barricades opwierp. Dit om te voorkomen dat Loosduinse 'welgestelden' zich konden laven aan 'Haagse voorrechten, zoals films, toneel en dans, waarvoor zij geen belasting hadden betaald.