Toespraak 4 mei Jacco van Dam voorzitter Dorpsraad Hoek van Holland
"Hartelijk welkom op deze dodenherdenking in Hoek van Holland. Dank dat ik namens de dorpsraad Hoek van Holland een aantal woorden tot u mag richten.
Na een aantal jaren zonder vertegenwoordiging van de ambassades ivm Corona zijn ze er nu weer bij. Special welcome to the delagations of the South Africa,Canada, Britisch and Ierland embassy.
Ik wil als eerste het 4 mei comité en alle vrijwilligers die een bijdrage leveren aan deze herdenking bedanken voor de organisatie van deze herdenking. Het jaarthema voor de herdenkingen en vieringen is dit keer Leven met oorlog. Met het jaarthema vraagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei in 2022-2023 aandacht voor de impact van oorlog op individuen, families en de samenleving.
De afstand tot de Tweede Wereldoorlog wordt ieder jaar groter, maar bijna iedere Nederlander heeft via overlevering van generatie op generatie te maken met de Tweede Wereldoorlog of andere oorlogen sindsdien. Voor de eerste generatie is het doorgeven van oorlogservaringen vaak een belangrijke vorm van verwerking en een manier om hun kinderen en kleinkinderen te waarschuwen voor het gevaar van oorlog.
Volgende generaties geven een eigen duiding aan het oorlogsverleden op basis van de verhalen die zij via de eerste generatie hebben doorgekregen en gedrag dat voortkomt uit de ervaringen van hun (groot)ouders. Zo zijn de effecten van oorlog nog steeds merkbaar in het leven van veel mensen, zowel voor de direct betrokkenen als voor hun partners, kinderen, kleinkinderen en andere familieleden.
Jongere generaties dragen ook de ervaring van recentere oorlogen met zich mee - dichtbij of ver weg. Sommige kinderen en kleinkinderen van getroffenen worstelen met vragen over de eigen identiteit.
Daarom wil ik nu de persoonlijke herinneringen delen van Piet Heijstek aan de 2e Wereldoorlog.
'In 1943 kwamen wij te wonen naast de Openbare school aan de Middenscheepvaartstraat. Ik was toen 6 jaar en de beelden uit die tijd staan in mijn geheugen gegrift. Voor ons kinderen viel er in de bezettingstijd veel te beleven. Er ging totaal geen dreiging uit van de soldaten, die in de school naast ons huis waren gelegerd. Vol bewondering keken wij elke ochtend naar het aantreden van de soldaten op het plein voor het appel. De periode vanaf november 1944 tot maart 1945 kende veel angstige momenten. Dit kwam vooral, doordat er vanaf de fruitsteiger, daar waar nu de Stena vrachtschepen liggen V-2 wapens werden afgeschoten. De Meilerwagens waarop de wapens werden vervoerd, stonden voor de lancering opgesteld ter hoogte van de Dorpskerk. Je zag de punt van de V-2 onder het dekzeil uitsteken Vol ontzag keken wij naar de soldaten met hun leren jacks met bontkraag, die de wapens begeleiden. De lancering had vaak plaats, wanneer het donker was.
Op de avond van 16 november mislukte een lancering en stortte het wapen neer op de plek waar nu de Mahustraat uitmondt op de Rijpstraat. Wij sliepen bij mijn ouders in de slaapkamer. Door de klap sloegen de ruiten kapot, maar gelukkig hield en het karton en de dikke gordijnen de scherven tegen. ‘s Morgens zijn mijn broer en ik met beide ooms gaan kijken naar de plek waar het wapen was neergekomen. Een modderige krater met wat verwrongen stukken metaal was wat je er zag. Opeens zei mijn oom Bas Kuipers: "jongens ik vertrouw het niet, weg wezen!” Dat was maar goed ook, want toen wij het hek, dat toegang gaf tot het land aan het eind van de Schoolstraat achter ons dicht deden, draaide vanaf de Prins Hendrikstraat een Duitse legerauto de Schoolstraat in en namen de soldaten de mensen mee, die zich nog bij de krater bevonden. Dezelfde avond werden zij dood geschoten op de Waalsdorper vlakte. Slechts één man van de vier gearresteerden ontkwam, omdat hij zich na het schot dood hield,zijn naam was Flip van den Berg.
Toen kwam december 1945, het begin van de Hongerwinter. Bij ons kwamen soms kinderen uit den Haag om brood bedelen. Maar dit hield op, toen de bezetter iedereen, die niet voor hen nuttig was uit de Hoek verwijderde. Van mijn speelkameraden bleef alleen Piet van Altena over, omdat zijn vader, hoofd van de Brandweer was,en moest blijven.
Op 29 april 1945 zag ik voor het eerst Geallieerden vliegtuigen laag over vliegen. Zij kwamen vanuit richting Den Haag waar zij na de voedsel droppings op de terugweg waren naar hun basis in Engeland. Het waren de voorboden van de naderende bevrijding.'
Vandaag gedenken we degenen die gevochten hebben voor onze vrijheid en degenen die gesneuveld zijn in de strijd. We denken aan de mensen die nog steeds moeten leven met de trauma 's uit de oorlog en de inwoners die de oorlog niet hebben overleefd. We denken ook aan hen die zich ingezet hebben bij missies voor vrede. Mark Rutte zei in 2015: Elke vierde mei herdenken en eren wij de doden met twee minuten stilte. En dat blijven we doen. Oud en jong samen. Grootouders, ouders, kinderen, kleinkinderen. En wie goed luistert, hoort in die twee minuten stilte ontelbaar veel verhalen rondgaan. Als het geritsel van bladeren. Ontelbaar veel vragen. Ontelbaar veel antwoorden, hoe moeilijk soms ook. Ontelbaar veel herinneringen die worden doorgegeven. Daarom is het belangrijk om op 4 mei te herdenken, zodat wij het niet vergeten. Zoals Godfried Bomans zei: "De beste manier om de gevallenen te herdenken, is datgene te doen waarvoor zij gestorven zijn.” Laten we met elkaar stil staan en denken aan de offers die velen hebben gebracht voor onze vrijheid. Een vrijheid, die zelfs vandaag de dag niet vanzelfsprekend is.
Dank voor uw aandacht."