Minister aan de keukentafel met Delflandse boeren
Piet Adema, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, was vorige week op bezoek in Midden-Delfland waar hij aan de keukentafel van boer Arie van den Berg sprak met een aantal veelal jonge boeren. De minister wilde weten waar de ondernemers tegenaan lopen met hun bedrijfsvoering.
Gemma van Winden-Tetteroo
Arie van den Berg vertelt tijdens zijn inleiding aan de minister dat Midden-Delfland zo’n 4000 ha grasland en 40 à 50 veehouders heeft. Een groen eilandje tussen de grote steden. Hij heeft biologische- en kringloopboeren aan tafel uitgenodigd, boeren die indirect de wereldmarkt bedienen, boeren met ‘bijbanen’ en een loonwerker. Een divers gezelschap dus. De minister wil met de boeren over de transitiemogelijkheden van de landbouw praten. “Ik wil graag weten wie jullie zijn, wat voor bedrijf jullie hebben, welke zorgen er zijn en hoe jullie naar de toekomst kijken.”
Heikel punt is de derogatie
Melkveehouders mogen maar een beperkte hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest op hun landerijen gebruiken. Midden-Delfland zou tot de ‘aanvullende vervuilde gebieden’ van Nederland behoren. Boer Henk Dijkshoorn uit ’t Woudt noemt het de wereld op zijn kop. Als kringloopboer teelt hij op zijn bedrijf zoveel mogelijk zelf het voer voor zijn koeien. Hij is er blij mee. “Nu zijn we aangewezen als nutriënten vervuild gebied. Wij moeten de mest afvoeren tegen hoge kosten en meer kunstmest gaan gebruiken. Het is puur oneerlijk. Ons water is schoon maar daar wordt niet naar gekeken. Dit gaat zo niet werken, kan dat niet beter geregeld worden? Mest is een schitterend product.” De minister begrijpt zijn gevoelens: “Er is veel middelsturing in de landbouw. Ik zou voorstander zijn van doelsturing.” Henk Dijkshoorn: “Je zou toch regelmatig watermonsters kunnen nemen? Dan zie je dat ons water niet vervuild is.” Minister Adema: “Nederland wordt eind dit jaar verdeeld in 650 gebieden. We zouden dieper moeten kijken per gebied wat kan en wat niet kan. Water dat schoon is, is schoon. Dan doe je ook recht aan de boeren die het wel goed doen.” Henk vraagt: “Dus volgend jaar is dit opgelost?” Maar daar kan de minister vanwege de complexiteit nog geen bevestigend antwoord op geven.
Bank haakte af
Hoe ziet de toekomst van de boeren eruit? Johan Oosthoek (50) levert met zijn bedrijf van 230 koeien twee miljoen liter melk per jaar. Zijn verhaal is triest. Hij nam samen met zijn broer het boerenbedrijf van zijn ouders over. Er moest heel veel gemoderniseerd worden. Het duurde vijf jaar voordat hij vergunning had om een moderne ligboxenstal te kunnen bouwen. Er moest flink in de buidel getast worden. De bank adviseerde meer grond te pachten en meer koeien te houden. Drie jaar later bleek dat hij voor die extra koeien fosfaatrechten moest kopen met terugwerkende kracht.
Dat proces duurde zo lang dat de kosten daarvan inmiddels vele malen hoger werden. Het kostte hem € 700.000,- De bank werkte nauwelijks mee. Door de nieuwe regelgeving vond de bank het te onzeker. En Johan en zijn broer Barry wisten ook niet waar zij aan toe waren. Wel konden zij gelukkig goede afspraken maken met de leveranciers. Zijn vrouw en schoonzus zijn 40 uur gaan werken en Johan en Barry verhuren zichzelf om rond te kunnen komen. “Ik heb van de week weer een gesprek met de bank. Als die afhaakt, is het einde bedrijf. Maar ik wil niet opgeven. Ik ben trots op mijn bedrijf. Mijn kinderen willen heel graag boer worden. Maar kan dat nog? Ik wil best verduurzamen maar waar haal ik het geld vandaan? Maar goed, er zijn heel veel boeren die het nog veel moeilijker hebben dan ik.”
Moestuin
Roel van Buuren, biologische boer in Maasland, vertelt dat zijn bedrijfsvoering gericht is op samenwerking tussen stad en platteland. Er is grote behoefte aan pure producten. Roel doet ook aan weidevogelbeheer. En hij vertelt over zijn moestuin die ruim 100 monden voedde. De minister vraagt waarom die moestuin dan weg moest. “Paste niet in het bestemmingsplan.“ Minister: “Jammer, want dat zijn wel prachtige initiatieven die uitstekend passen in het landschap.”
Gefaald
Mark van Woerden is pasmelder (Programma Aanpak Stikstof, in boerentermen ook wel Problematische Aanpak Stikstof genoemd) in de Commandeurspolder. “We willen al jaren een nieuwe stal bouwen. We zijn in de fase waarin ik het bedrijf van mijn ouders over wil nemen. Onze toekomst is onduidelijk. De overheid belooft wel van alles maar er gebeurt niks.”
Piet Adema kent het probleem. “Er wordt hard aan gewerkt. Ik zou graag de pasmelders legaliseren. Het systeem leek mooi maar we hebben gefaald. Het is onze plicht jullie tegemoet te komen. Jullie moet recht gedaan worden.”
Perspectief
Ook de andere boeren mogen hun zorgen uiten. "We hebben als kringloopboeren al veel minder schadelijke emissie.”
Adema: "Het verdienmodel van de boer moet centraal staan. In de keten zit echt wel marge. De landbouw is niet zomaar een economische activiteit. Jullie maken en onderhouden het landschap. Ik wens jullie veel wijsheid en ondernemerschap. Ik hoop jullie perspectief te geven en toekomst te bieden.”
