Gevelsteen van Hoogstraat 17 met de veerhengst die in de 16e eeuw de veerdienst op Brielle onderhield.
Gevelsteen van Hoogstraat 17 met de veerhengst die in de 16e eeuw de veerdienst op Brielle onderhield. (Foto: HVM)

Historisch Schetsje: Een veelgeplaagde veerdienst

Algemeen

Sinds 2019 is Blue Amigo de jongste exploitant van het veer Maassluis-Rozenburg. In 2022 viel de veelgeplaagde veerdienst voor langere tijd uit door defecten aan de twee sterk verouderde veerponten. Het kleine vervangende vaartuig lukt het nauwelijks om fietsers en voetgangers op regelmatige basis over te zetten.

Hoe oud is de veerdienst?
In 1365 is er al een veerdienst tussen Maaslandsluis en Brielle. Tussen de sluizen in de haven van Maaslandsluis legde de veerdienst aan. Het pand Hoogstraat 17 heeft hoog in de gevel een steen met de afbeelding van de zeilende veerboot van het type ‘hengst’. Zes eeuwen lang is de verbinding van onschatbare waarde geweest. Het veer maakte deel uit van de hoofdverbinding van Zeeland naar Holland. De route voerde van Middelburg-Zierikzee via het veer Dreischor-Herkingen over land naar het sas van Dirksland. Vandaar via een veer naar Hellevoetsluis, over land naar Brielle en dan met het veer naar Maaslandsluis als laatste schakel naar het vasteland. Eeuwenlang maakten belangrijke personen de overtocht over de Maasmonding vanuit Maassluis. Bijna alle Oranjes, van Willem de Zwijger tot Koning Willem I, reisden via Maassluis naar Hellevoetsluis (waar de vaderlandse vloot lag), naar het Oranjegezinde Zeeland, of naar Engeland.

Verzanding
Brielle had sinds 1572 het alleenrecht op deze route. Om de oorlogskas te spekken (de 80-jarige oorlog was in volle gang) hadden de Staten van Holland en West-Friesland het veerrecht verkocht. De oversteek tussen Brielle en Maaslandsluis met zeilboten ondervond veel hinder van de voortdurende verzanding van de Maasmond. Na het ontstaan van het eiland Rozenburg bleef doorvaart door het Staaldiep mogelijk. Voor de doorgaande vaart zou er dwars door het eiland Rozenburg een trekvaart komen. De prachtige uitgewerkte plannen strandden omdat het geld voor de uitvoering ontbrak. In 1727 werd het Staaldiep afgedamd en in plaats van een kanaal door Rozenburg fungeerde een weg over het eiland als verbinding. Je moest een rijtuig huren om de afstand tussen de aanlegsteigers te overbruggen.

Het blijft tobben
Rond 1880 was de situatie sterk gewijzigd. De Nieuwe Waterweg was gegraven en door de veel sterkere getijstromen liep de overtocht met het zeilschip vaak uren vertraging op. De sinds 1878 bestaande stoombootdienst op Rotterdam kon een tussenstop op Rozenburg maken, maar Brielle zag dat als een inbreuk op het oude alleenrecht. Pas in 1892 verving Brielle de zeilboot door een stoomboot.

De Historische Vereniging Maassluis publiceerde in boekje 78 van de Historische Schetsen een uitgebreid artikel over de geschiedenis van de veerdienst. Alle boekjes zijn te downloaden op de collectiebank van www.histvermaassluis.nl.