Dodenherdenking in Maasland: “Wie vertelt straks de verhalen?”
Dodenherdenking, dat is het minste wat we kunnen doen voor al diegenen die hun leven gaven voor ons. Tijdens de Tweede Wereldoorlog maar ook in Nederlands Indië, ook in oorlogen die nog maar pas afgelopen zijn. Of nog aan de gang zijn. Wie vertelt het verhaal?
Gemma van Winden-Tetteroo
Waarnemend burgemeester van Midden-Delfland Bram van Hemmen vraagt zich dat af tijdens zijn toespraak in Maasland. “Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd ze te herhalen.”
Rond het monument hebben vele mensen zich geschaard om de gevallenen te herdenken. Ze lezen de namen van Jan de Blooijs en Abraham Eijgenraam. ‘In hen eren wij allen die vielen in de strijd tegen de overweldiger’. Daaronder staat de naam van Henk van Aalst. Nog maar 21 jaar. Zes dagen voordat hij door een verraderlijke overval op 7 oktober 1947 in Nederlands Indië werd afgeslacht was deze jonge tuindersknecht bevorderd tot korporaal. Hij zou zijn eerste patrouille niet overleven. Het zijn de trieste verhalen achter de namen die ons steeds weer laten zien dat wij deze mensen niet mogen vergeten. Zij vochten voor onze vrijheid. Juist daarom moeten deze verhalen verteld blijven!
Geschiedenis
Daar roept de burgemeester ook toe op. “Ook in Midden-Delfland houden we zo het gevoel vast dat we nooit meer oorlog moeten willen. We houden de geschiedenis levend, om haar niet te herhalen.” De burgemeester laat de toehoorders delen in een ervaring van een paar jaar geleden. Zijn jongste zoon was acht jaar toen deze jongen ademloos luisterde naar een verhaal over de Rotterdamse Razzia. “Ik realiseerde me dat er spoedig geen verhalen meer zijn van ooggetuigen. Dan wordt de oorlog geschiedenis. Wie vertelt het verhaal?” Bram van Hemmen vertelt een aantal anekdotes uit Midden-Delfland die hij heeft gehoord en gelezen. Hij citeert een gebeurtenis in Maasland. Bas van Buuren, 28 jaar, wordt in april 1945 aan de Kerkweg staande gehouden. Hij weigert zijn fiets af te geven. De twaalfjarige Aad van den Berg ziet het drama voor zijn ogen gebeuren. Bas van Buuren wordt na een handgemeen neergeschoten en sterft.
Nieuwe verhalen
“Toch komen er ook nieuwe verhalen boven water. Vele kinderen vinden die verhalen bij het opruimen van het huis van hun overleden vader of moeder. Brieven, foto’s en dagboekjes, uit de tijd van de oorlog. Een aantal van hen probeert het verhaal, vaak succesvol, te reconstrueren. Ze ontdekken dan het verhaal dat hun ouders niet konden of wilden vertellen. Of de ouders dachten dat niemand erin geïnteresseerd was. Het kenmerkt de mensen die de oorlog meegemaakt hebben. Wie vertelt de verhalen van gewone mensen, met hun gevoelens uit die tijd, hun angsten en blijdschap. Die leren ons de geschiedenis echt kennen. Over de willekeur, de waanzin en zinloosheid voor gewone mensen. Wat de gevolgen zijn als propaganda, desinformatie, macht en geweld gaan bepalen wie het voor het zeggen heeft. We kunnen de oorlog in Oekraïne niet vergelijken met de Tweede Wereldoorlog maar die verhalen zorgen voor de verbinding tussen gisteren en vandaag. Ze geven herkenning, betekenis en begrip. Ze behoeden ons voor erger. Nu de gewone mensen met hun verhalen langzaam verdwijnen, moeten er nieuwe vertellers opstaan, voor de nieuwe generatie luisteraars. We moeten zuinig zijn op deze verhalen. Daarom is mijn vraag aan u allen: wie vertelt het verhaal?”
Navertellen
Na de toespraak en het voorlezen van een gedicht namens de basisscholen, volgen het Taptoesignaal en twee minuten stilte. Als ook het Wilhelmus is gezongen worden er kransen bij het monument gelegd en kunnen de belangstellenden een witte roos neerleggen. Die vormen een lint van respect.