Zaanse verzetsman Jan Brasser geëerd met plaquette
NieuwsREGIO - Bij het herdenkingsmonument pal voor het gemeentehuis van Uitgeest kijken belangstellenden naar de bloemen en kransen die hier een dag eerder, donderdag 4 mei, zijn gelegd tijdens de jaarlijkse herdenking. Een paar meter verderop staat een spreekstoel met daarachter een nog niet onthulde plaquette afgeschermd door een rood doek. Burgemeester Sebastiaan Nieuwland houdt een inleidende toespraak over het leven van de in Uitgeest geboren verzetsman Jan Brasser, bijgenaamd Witte Ko. Familieleden en andere belangstellenden volgen op het plein de ingetogen plechtigheid.
De toespraak van Jan Brasser zijn dochter Anja geeft een bijzonder beeld van haar vader. Brasser was overtuigd communist en besloot aan het begin van de oorlog in het verzet te gaan. Het is een compleet mirakel en een fiks portie geluk dat Brasser lichamelijk ongedeerd uit de oorlog kwam. Zijn vrienden uit het verzet onder andere Jan Bonekamp en Hannie Schaft werden door de Duitsers opgepakt en moesten hun verzetsacties met de dood bekopen.
Schuldgevoel
Brasser leefde ook na de oorlog met een schuldgevoel. Samen met andere mensen uit het verzet werd in november 1944 een munitietrein bij Uitgeest opgeblazen. Drie jonge mannen, die niets met de aanslag te maken hadden, werden uit een Amsterdamse gevangenis gehaald en op de plaats van de aanslag als vergelding 15 december gefusilleerd. Brasser hield er zijn hele leven een schuldgevoel aan over.
Krommenie
Jan Brasser is weliswaar geboren in Uitgeest maar woonde in Krommenie. Na de bevrijding werkte Brasser nog twee jaar voor de Politieke Recherche Afdeling, met als doel het opsporen van en onderzoek doen naar ‘foute elementen’ in de Nederlandse samenleving gedurende de Duitse bezetting. Ondanks gedane toezeggingen en gemaakte afspraken mocht de oud-verzetsman in 1947 niet terugkeren bij Hoogovens.
Grondwerker
Nadien ging Brasser enige jaren aan de slag als functionaris voor de Eenheidsvakcentrale, voordat hij rond 1953 zijn oude baan als grondwerker weer oppakte. Dat heeft hij tot zijn 65e gedaan. Jan Brasser was na de oorlog 27 jaar lang lid van de gemeenteraad van Krommenie voor de CPN. In 1982 verscheen bij CPN-uitgeverij Pegasus het boek ‘Witte Ko. Herinneringen uit het gewapend verzet’, opgetekend door oud-bedrijfspersoneelschef van Hoogovens, Otto Kraan. Kort geleden verscheen een boek van Flip Bloem over Brasser met als titel ‘De Onvermoeibare Brasser’. In 1991 overleed Brasser in zijn woonplaats Krommenie.
Naast de plaquette in Uitgeest is er eveneens in de Zaanstreek sinds 2007 een herinnering aan Jan Brasser. De tunnel onder de spoorlijn tussen Krommenie en Assendelft heeft zijn naam gekregen.
