100 jaar stoommachine gemaal Halfweg gevierd
HALFWEG - Rogier van der Sande, dijkgraaf van Hoogheemraadschap Rijnland en voorzitter van de Unie van Waterschappen, geeft vrijdag 31 maart het startsein voor de viering van het 100-jarig bestaan van de stoommachine van Stoomgemaal Halfweg. Hij opent dan tevens het stoomseizoen 2023 van het gemaal.
De dijkgraaf opent ook een speciale fotowand over de 100-jarige stoommachine en bekijkt in de verbindingsgang naar het machinegebouw een tentoonstelling van bijzondere, historische objecten van het gemaal.
Het stoomgemaal heeft vorig jaar op verzoek van de Erfgoedvereniging Heemschut Heemschut de monumentstatus gekregen. Het jonge monument is gebouwd in 1975-1977. Het nieuwe gemeentelijk monument verving in 1977 het uit 1852 daterende stoomgemaal van het Hoogheemraadschap Rijnland, dat al veel langer rijksmonument is. Ontwerper is de Amsterdamse architect Dick Slebos (1923-2001), die nauw samenwerkte met het Amersfoortse ingenieursbureau DHV (Dwars, Heederik en Verhey B.V.).
Het gemaal heeft een onderbouw met drie doorstroomkanalen waarin schroefvijzels zijn aangebracht die het overtollige waterdoor middel van oorspronkelijk dieselmotoren wegpompen. Drie schroefvijzels zorgen ervoor dat het water uit de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder via het Zijkanaal F omhoog gebracht wordt naar het niveau van de Amerikahaven en het Noordzeekanaal. De bovenbouw bestaat uit drie naast elkaar geplaatste kappen met onder elk een schroefvijzel met eigen aandrijfkast en motor. De drie kappen zijn bepalend voor de karakteristieke architectuur.
Met een reeks van aanwijzingsverzoeken in 2020 en 2021 heeft Heemschut in Amsterdam aandacht en waardering gevraagd voor de jongste, moderne bouwkunst uit de periode 1966-1990. Dit eerste succes laat zien dat de gemeente inmiddels bezig is het onlangs geformuleerde beleid met betrekking tot Post ’65-architectuur ook daadwerkelijk uit te voeren. Voor een aan de rand van de stad gelegen complex als dit gemaal is de monumentenstatus van groot belang. Toekomstige aanpassingen aan veranderende techniek en de gevolgen van klimaatverandering voor het waterpeil zijn nodig en dankzij de beschermde status met respect voor de architectuur worden doorgevoerd.
Zaterdag 1 en zondag 2 april is het stoomgemaal voor het eerst dit jaar van 11.30 tot 16.30 uur geopend voor publiek en onder stoom draaien.
De stoommachine wordt om 12.00 uur gestart.
