Giftig Groen: 'Hoe gevaarlijk zijn deze planten?'
BOSKOOP – Spannend, een expositie met doodskoppen! Over dodelijke planten, enge bessen en griezelige groentes. In het Boomkwekerijmuseum opende afgelopen week ‘Giftig groen’. Waarbij onschuldig uitziende planten niet zijn wat het lijkt.
Morvenna Goudkade
Wie durft naar binnen? Bij de opening wordt - heel klassiek - een lint doorgeknipt. Maar het is wel een gifgroen lint met doodskoppen. Dan zwaaien de gordijnen open en wordt de expositie onthuld. Na eetbare planten, medicinale planten en kunstzinnige planten, gaat het nu om giftige planten.
'Medicinaal en dodelijk liggen dicht bij elkaar'
Michiel Gerritsen, voorzitter van het Boomkwekerijmuseum, heeft een toepasselijk boekwerk meegebracht: ‘Dodelijke planten’ luidt de titel. Zijn vrouw is toxicoloog, vertelt Gerritsen. “Van de vijf giftigste stoffen ter wereld, zijn er drie afkomstig uit de natuur, zegt mijn vrouw.”
Spreker Marco Hoffman weet ook veel van giftige planten. Een heleboel staan vermeld in zijn ‘Naamlijst van houtige gewassen', met zo'n 90.000 plantennamen. Hoffman is taxonoom, hij beschrijft, definieert en benoemt planten. "Nu klinkt het meteen alarmerend: een giftige plant. Maar hoe giftig is giftig? Met gillende sirenes naar het ziekenhuis of een beetje buikpijn? Giftig is in gradaties, zowel voor mens als dier." Dat weten ook de samenstellers van de expositie, zoals Wim van der Werf, Ward van Teylingen en Nico Rijnbeek. Zij hebben het buitengedeelte van de expo verzorgd, met plantvakken giftig groen. "Hoe gevaarlijk zijn deze planten? Nou, neem de Skimmia, als je daarmee aan het werk bent, moet je handschoenen aantrekken”, zegt Van der Werf, wijzend op de populaire heester die tal van tuinen siert. "De giftige stoffen kunnen anders je huid irriteren. Maar dat geldt voor de boomkwekerij, hè? Als de plant gewoon in de tuin staat is er niks aan de hand.”
Taxus ook zoiets, vertellen Ward van Teylingen en Nico Rijnbeek. “Alles aan de Taxus is giftig als je het zou eten, zoals naalden en bessen Maar het bevat ook een kankerremmende stof. Daarom wordt taxussnoeisel ingezameld voor kankerbestrijding.”
'Klimop heet ook wel Poison Ivy'
De mannen laten ook de Hedera zien in de tuin, oftewel klimop. “Bij het snoeien moet je eigenlijk een masker voordoen. In het Engels heet de plant niet voor niets Poison Ivy, eigenlijk een doodenge plant, haha.”
Wim van der Werf vertelt over een eerdere expositie over medicinale planten. “Medicinaal en dodelijk liggen dichtbij elkaar. De geleerde Paracelsus zei het al: sola dosis facit venenum. Dat betekent: alleen de hoeveelheid maakt het gif."
Binnen in het museum gaat het over giftige groente, zoals aubergine, aardappel, ui en sperziebonen. Die staan gewoon op ons menu, omdat we het gif neutraliseren door koken, bakken of andere bereiding. Toch geldt ook hier ‘te veel is niet goed’, zo waarschuwt de expositie: ‘Spinaziesmoothie? Niet elke dag’.
De bezoeker doet fascinerende kennis op, zoals over de cassavewortel die waterstofcyanide oftewel blauwzuur bevat. Bloedlink? Nee hoor, niks aan de hand, wordt gewoon kroepoek van gemaakt.
Voorbereidingen
Wim van der Werf vertelt hoe zo'n expositie bedacht wordt: "Eigenlijk bij toeval. Ik lees veel over planten en dacht opeens: hee, dodelijke planten, die hebben we nog niet gehad.” In september zijn ze begonnen met de voorbereiding, als Kernteam Tijdelijke Exposities. Giftig Groen is nog te bezoeken tot en met 28 oktober. Ook kinderen kunnen deelnemen aan de expositie. Meer informatie: https://boomkwekerijmuseum.nl.