Tegenwoordig is de melkbus een kunstwerk.
Tegenwoordig is de melkbus een kunstwerk. (Foto: Aangeleverd)

Luilak

Halverwege de vorige eeuw werd Looilak op spottende wijze gevierd in de nacht van vrijdag op zaterdag voor Pinksteren. Kwajongens die er ter volksvermaak op uittrokken om de langslapers, luiaards of telaatkomers te bespotten. 


De bevolking in Heerhugowaard-’t Kruis was beperkt en de boeren stonden vroeg op om de koeien te melken. Dus werden er andere vormen gezocht om hen 's nachts (soms) onaangenaam te verrassen. 


Dit ging meestal gepaard met het ontregelen van spullen die nodig waren voor het werk. Zo werden ‘s nachts alle kruiwagens bij de boeren weggehaald en op het kerk-, school- of dorpsplein gezet. 


Ook werden melkkarren verstopt of ergens aan vastgebonden met koe-touw of werden de deuren van de stallen met kruiwagens of melkbussen geblokkeerd. Degene die dat op zijn geweten had maakten geen vrienden in deze gemeenschap, waar de sociale controle hoog was. 


Blijkbaar waren het incidenten en bleef het meestal bij maken van kabaal. Dat deden wij kinderen door in de vroege ochtend in de straten te fietsen met een aantal conservenblikjes aan een touw aan de bagagedrager gebonden. Ook fröbelden wij een knijper op een sigarenblikje met een elastiek vast, die op het voorwiel over de spaken ratelde. 


Wanneer je veel kabaal maakte verraadde je jezelf. Het insmeren van de ramen met zeep of kaarsenvet was niet aan de orde. Het bleef bij belletje trekken. 


Dit haalt het overigens niet bij de decibellen die tegenwoordig worden geproduceerd bij de luilakfestivals. De bezoekers die naar deze festivals gaan zijn geen langslapers of luiaards. Toch zijn veel mensen: liever lui dan moe! 


Weet dat in Noord-Holland het gebruik is dat de persoon die in het gezin als laatste opstaat, de rest moet trakteren op 'luilakbollen' (warme broodjes met stroop). De morgenstond heeft goud in de mond!