Herinnering aan Het Wapen van Oostzaan
OOSTZAAN - De oude korenmolen, Het Wapen van Oostzaan, was te koop. Statig stond hij daar aan het Weerpad, wat nu de Kerkstraat is. Helaas werd hij niet verkocht en zo’n honderd jaar geleden kwam de laatste molen van Oostzaan onder de sloophamer terecht.
Eeuwen geleden werd de eerste meelmolen in Oostzaan gebouwd. Nu konden de Oostzaners zelf hun rogge en gerst malen en hoefden ze dat niet meer in een nabijgelegen dorp te laten doen. De molen was dus een verrijking, totdat de Spaanse troepen binnentrokken. Gedurende de Tachtigjarige Oorlog hebben de Spanjaarden hier flink huisgehouden en omstreeks 1574 werd ook de molen finaal platgebrand.
Na enige tijd werd er op de plek van de verbrande molen een nieuwe gebouwd, die jaren later tijdens een verschrikkelijk noodweer door een bliksemschicht werd getroffen en volledig door het vuur werd verwoest.
Vasthoudend, zoals Oostzaners zijn, kwam er op dezelfde plek weer een nieuwe molen, met de naam ‘t Oossaener Waepen. Onder de stelling van de molen hing een schildje van zink, met daarop de afbeelding van het Wapen van Oostzaan, een drietand met aan iedere tand een stuk kaas. Het zouden ook stukken graszoden kunnen zijn. Het is maar net wat je er in ziet.
Na overervingen en verkoop kwam de molen in 1876 met woonhuis en alles wat erbij hoorde in het bezit van de familie Kater. Het molenaarsbedrijf werd jarenlang met succes voortgezet en de molen kreeg de bijnaam De Katermolen. Totdat de molen in 1919 met aangebouwde schuur, pakhuis en twee woonhuizen met erven te koop werd gezet.
Jammer genoeg kwam er geen koper en in februari 1920 werd Het Wapen van Oostzaan afgebroken en de gesloopte korenmolen werd op 10 maart 1920 bij openbare verkoop aan het Weerpad verkocht.
De meelschuur werd overgenomen door de veevoederhandelaar Piet van Maanen. Het schildje met de mestvork werd met een paar kopspijkertjes op de deur getimmerd. Maar de tijd van bootjes die het ongemalen graan aanvoerden en de balen meel die met paard en wagen werden afgevoerd, was voorbij. Wel werden er nog zakken kippenvoer en koeienkoeken in opgeslagen.
De schuur stond een stuk van de grond op beertjes, van die hoge gemetselde paaltjes. Kinderen speelden er onder. Ze hadden een touwtje met een portemonneetje eraan en als er dan iemand langsliep en bukte, was het dolle pret.
Ook de buurtkatten zaten er graag. En kwamen ze ‘s avonds niet op tijd binnen, dan haalde je ze onder de schuur vandaan.
Door jaren van leegstand raakte de oude meelschuur in verval. Uiteindelijk werd hij in april 1979 door Jan van der Hilst, de schoonzoon van Piet van Maanen, met hulp van Dirk van ‘t Padje, eigenhandig afgebroken.
Het Wapen van Oostzaan was een monument en stond aan het Weerpad op de huidige hoek van de Kerkstraat en de Burgemeester Teerstraat. Je kunt je niet voorstellen dat daar een imposante, hoge molen heeft gestaan met wieken die draaiden als het meel werd gemalen. Oostzaan verloor haar laatste windmolen op een betreurenswaardige wijze en het enige wat rest zijn de verhalen, oude afbeeldingen en foto's en natuurlijk de Korenmolenstraat. Zo blijft de herinnering aan Het Wapen van Oostzaan voor altijd bestaan.
Sonja Duba
