De geschiedenis van de Fokker D.XXI bij Crash Museum
HAARLEMMERMEER - De Fokkerfabriek ontwierp op verzoek van het Ministerie van Koloniën in 1935 een eendekker jachtvliegtuig voor het KNIL, de D.XXI. Uiteindelijk werden er 36 Fokker D.XXI ‘s besteld voor de LVA (Luchtvaart Afdeling) van het Nederlandse leger. Ondanks dat de D.XXI al verouderd was bij indienststelling zou het in de beginfase van de Tweede Wereldoorlog de standaardjager worden in de Nederlandse, Finse en Deense Luchtmachten. Het toestel speelde een belangrijke rol in de meidagen van 1940.
Rick Franke vertelde eerder in het Crash Museum over het oorspronkelijke toestel, zijn rol in de Meidagen van 1940 en ook over de nu vliegende in Hoogeveen gebouwde replica van de Fokker D.XXI.
Sgt. vlieger Koos Roos vloog met de D.XXI in de eerste twee dagen van de Tweede Wereldoorlog vier missies, toen hij op 11 mei 1940 werd neergeschoten door een Duitse Messerschmitt Bf 110. Hij raakte daarbij gewond, overleefde de oorlog wel en overleed in 1956 bij een helikopter ongeluk.
Fokker D.XXI
Enige jaren geleden startte Jack van Egmond in Hoogeveen met zijn team van Egmond Vintage Wings de bouw van een nieuwe Fokker D.XXI. Na een lange bouw tijd kreeg de D.XXI het BvL, Bewijs van Luchtwaardigheid, en maakte een eerste vlucht op 8 juli 2023.
Jack kreeg in 2012 toestemming van de Nederlandse overheid om zijn lang gekoesterde jongensdroom tot werkelijkheid te brengen. Hij wilde een Fokker D.XXI volgens officiële specificaties bouwen. Hij had voor voordien in 40 jaar tijd een verzameling bouwtekeningen aangelegd. Van de 416 ooit gemaakte tekeningen heeft hij maar liefst 397 originele tekeningen bij elkaar gesprokkeld. Niemand geloofde Jack dat hij zo lang na de oorlog in de moderne tijd een echte luchtwaardige D.XXI na zou kunnen bouwen. Toch begonnen Jack en zijn kleinzoon Tom op 6 mei 2014 met het lijmen van de eerste houten delen van de vleugel. Alleen al de bouw van een originele houten vleugel kostte Jack, zijn kleinzoon Tom en later de D.XXI-crew drie en een half jaar tot de voltooiing van het onderdeel. Alles werd tot in de precisie volgens de specificaties gebouwd. Het is dan ook geen replica maar een herbouw.
D.XXI
Vliegenthousiasten van Crash hebben er bij de bouw een aantal keren met hun neus bovenop gestaan om de stofwolken van het verfijnde schuurwerk op kunnen snuiven. De vormgeving en details van de vele aluminium delen prikkelden de fantasie. Ze creëerden een waar meesterwerk op basis van die bouwtekeningen. Enkele tientallen tekeningen zijn door Jack en zijn crew zelf getekend, aan de hand van foto’s en opmetingen bij Crash, waar de enige originele wrakdelen ter wereld van de D.XXI staan opgesteld. De bevestiging van de vleugel aan de romp bijvoorbeeld, was niet goed op de bestaande tekeningen terug te vinden. Dankzij 'ons' wrak is het gelukt om dit zo natuurgetrouw na te maken.
De stoere motor, een Wright Cyclone R-1820F, nog geheel nieuw, heeft Jack los weten te peuteren uit het Nationaal Militair Museum te Soesterberg.
Bezoekers van het museum kunnen deze lezing gratis bijwonen. Aanmelden hiervoor kan via: www.crash40-45.nl/toegang-reserveren/.
Openingstijden
De toegang tot het Crash Museum 5 euro voor volwassenen en kinderen van 13 jaar en ouder, 2,50 euro voor kinderen van 6 tot en met 12 jaar. Kinderen jonger dan 7 jaar, donateurs en veteranen hebben gratis toegang. Het Crash Luchtoorlog- en Verzetsmuseum '40-'45 is gevestigd in het fort bij Aalsmeer, Aalsmeerderdijk 460 in Aalsmeerderbrug bij Rijsenhout. Het museum is geopend op zaterdag en iedere tweede zondag van de maand van 10.30 tot 16.30 uur.
