Duurzame Energie: innovatieve kansen voor de agrarische sector
REGIO - In de context van het klimaatakkoord is er een ambitieuze visie voor 2030 om circa 2 bcm aan groen gas te produceren, wat, indien de juiste randvoorwaarden worden vervuld, een veelbelovende kans betekent voor de agrarische sector. De bijmengverplichting wordt naar verwachting van kracht in 2024 en volgens het Coalitieakkoord moet deze in 2030 rond de 1,6 bcm liggen.
Een integrale benadering is noodzakelijk om de gestelde doelen voor groen gasproductie en de vermindering van ammoniak- en broeikasgasemissies te bereiken. Een veelbelovende methode om dit te realiseren is de combinatie van een brongericht stalsysteem met regelmatige dagontmesting, mestverwerking door vergisting, en het strippen van ammoniak. Hierbij worden methaan- en ammoniakemissies uit mest omgezet in waardevolle producten, namelijk groen gas (methaan) en een ammoniummeststof. Dit resulteert in aanzienlijke vermindering van ammoniak- en broeikasgasemissies tijdens opslag en bemesting op het land, evenals een afname van geurproductie uit mest. De stikstof in de te gebruiken producten bij bemesting is minder vluchtig en beter opneembaar voor gewassen, wat uiteindelijk resulteert in een verminderde behoefte aan kunstmest.
Hoe werkt monomestvergisting?
De mest wordt opgeslagen in een gasdichte omgeving, waardoor vrijkomend methaan kan worden gevangen en benut. In de mestvergister wordt de mest verwarmd tot 40 °C en geroerd. Door gebruik te maken van dagverse mest komt het merendeel van het methaan vrij in de mestvergister en zo min mogelijk in de mestkelder of mestopslag.
Bacteriën zetten organisch materiaal in mest (eiwitten, vetten en koolhydraten) om in methaan. Door een samenwerking van verschillende bacteriesoorten worden deze stoffen afgebroken tot kleinere tussenvormen, die op hun beurt kunnen worden omgezet in onder andere methaan.
Wat betreft de opbouw van organische stof in de bodem, wordt gekeken naar effectieve organische stof (EOS), het organische materiaal dat niet binnen 1 jaar verteerd. De EOS verandert niet door vergisting. De bacteriën in de vergister breken de gemakkelijk verteerbare organische stof af, wat bij 'gewone mest' ongeveer 20% van de organische stof is. Hierdoor zal er iets minder organische stof in het digestaat zitten dan in de onvergiste mest.
Monomestvergisting in het bestemmingsplan
Voordat men een monomestvergister overweegt, is het cruciaal te controleren of dit past binnen het geldende bestemmingsplan. Op ruimtelijkeplannen.nl kunnen locatiespecifieke beperkingen en mogelijkheden worden ingezien. Als het bestemmingsplan geen ruimte biedt voor een vergister, kan het Besluit Omgevingsrecht worden overwogen als alternatieve route voor het realiseren van een mestvergister.
Facilitering bestemmingsplannen
LTO Noord pleit voor een betere facilitering van bestemmingsplannen voor het leveren van biogas aan derden. Het verkorten van vergunningstrajecten is essentieel om de ambitieuze doelstellingen van de bijmengplicht te behalen. Daarnaast is effectieve monitoring van vermeden emissies nodig om deze toe te wijzen aan de reductiedoelstellingen van de landbouwsector. Het vermijden van negatieve effecten voor ondernemers in de Wnb, het vereenvoudigen van aanpassingen aan bestaande vloeren voor ontmesting, en doeltreffende regelgeving voor het gebruik van digestaat als groene kunstmestvervanger zijn eveneens van belang. Dit kan bedrijven helpen kosten voor kunstmest te verminderen en kringlopen te sluiten.
Agrarisch verdienmodel
Eigen energieopwekking biedt niet alleen kansen voor de verdiencapaciteit, maar ook voor het agrarische verdienmodel. Een grootschalige productie van groen gas kan de agrarische sector helpen om energieneutraal te worden of zelfs een netto leverancier van energie. De productie van groen gas door de Nederlandse agrarische sector kan een cruciale bijdrage leveren aan het behalen van klimaatdoelstellingen.