Alkmaars ‘barreltje’ al snel bespeelbaar
ALKMAAR – Het monumentale barrel-organ is veilig en wel in Bath (Engeland) aangekomen. Het orgeltje, dat in de oorlog gebruikt werd om geld en goederen voor de door de oorlog getroffen Alkmaarders in te zamelen, wordt daar gerestaureerd en weer speelbaar gemaakt.
Door: Bob de Mon
In 1945 kreeg het barrel-organ in het stadhuis aan de Langestraat een ereplekje. In 2016 ontstond het idee om het instrument in te zetten bij de viering van het 75 jaar stedenverband Bath/ Alkmaar, de eerste zustersteden in Europa. Het inmiddels onbespeelbaar geworden orgeltje moest dan wel in Engeland gerestaureerd worden, want vader en zoon Dean zijn de enigen zijn die dit oude vak nog beheersen. Het bleek, om in Engelse termen te blijven, een mijl op zeven om het daar te krijgen.
Strikte regels
Aanvankelijk was burgemeester Bruinooge tegen dit plan. Hij vreesde dat het historisch belangrijke monument te veel schade zou oplopen. Intussen werd er in Bath een fonds opgericht om geld voor het transport en de restauratie te bekostigen. De Rotary Clubs en de Uitwisseling Comités zowel in Alkmaar als Bath gingen achter het renovatieplan staan. Ook Otto de Jong van het Regionaal Jeugd Orkest Artiance pleitte voor restauratie omdat hij het muziekinstrument inzetten bij een speciaal herdenkingsconcert. Gelukkig heeft de burgemeester zich laten overtuigen van de waarde, die het orgeltje aan de 75-jarige viering van het stedenverband zal bijdragen. Er werden wel strikte regels aan het vervoer verbonden. Die regels werden door Jaap Schuurman, directeur van Stadswerk 72 opgelegd. Zo mocht het vervoer alleen maar plaatsvinden door een speciale verhuizer, die al eerder met dergelijke bijltjes had gekapt. Er werd een speciale kist gebouwd, waarin het orgeltje vervoerd moest worden. En ook dat moest door een specialist gedaan worden. Voorwaarde was ook dat het uitpakken in Bath door specialisten gedaan moest worden. En zo kwam het orgeltje medio juli ongeschonden in Bath aan.
Houten rol
Een barrel-organ is een kruising tussen een speeldoos en een piano. Pennetjes op grote houten rol sturen de hamers van een piano aan. Door de rol iets naar links of rechts te verschuiven kunnen er tien melodieën op gezet de rol worden. Aanvankelijk werd gedacht dat de restauratie een omvangrijke klus zou worden omdat ontelbare pennetjes opnieuw gekalibreerd moesten worden. Maar vader en zoon Dean ontdekten al gauw dat het verschuiven van de houten rol niet ordentelijk verliep waardoor er telkens twee melodieën dwars door elkaar werden afgespeeld. Nu zijn de afzonderlijke melodieën weer af te spelen en is het instrument uitgebreid te zien en te horen geweest op de landelijke BBC. Daarmee heeft het klein barrel-organ Alkmaar nog voor het officiële concert nu al groots op de kaart gezet.
Lees hier het artikel van de Engelse website Bath Echo.
