'Ik ben écht van Alkmaar gaan houden'

Algemeen
Afbeelding
(Foto: VINCENT DE VRIES RODI MEDIA)

ALKMAAR - Dat de Ringersfabriek een monumentenstatus kreeg en niet gesloopt werd, is een van de hoogtepunten van de negen jaar dat hij voorzitter was van de Historische Vereniging Alkmaar (HVA). Spaans groeide op in Scheveningen, woonde in Amsterdam en verhuisde naar Alkmaar, waar hij rector werd van scholengemeenschap Jan Arentsz. Spaans neemt woensdag 10 april afscheid van de vereniging, maar de geboren Scheveninger zal nauw verbonden blijven met de stad. "Ik ben écht van Alkmaar gaan houden!"

Negen jaar geleden volgde hij de - onlangs overleden - Harold Bos op. "Hij heeft veel voor de vereniging betekend. Ik zou met pensioen gaan en Harold meende toen dat ik met mijn bestuurlijke ervaring kon bijdragen aan de HVA. Ik voelde me zeer vereerd. Toen we in Alkmaar kwamen wonen in 1987 zijn we in de eerste week meteen lid geworden."

Meeste indruk

Terugkijkend op de afgelopen tien jaar heeft de redding van de Ringersfabriek het meeste indruk gemaakt op Spaans. "Het was een langdurige en intensieve actie. Piet Verhoeven riep ons op te gaan voor behoud. In 2012 dreigde sloop om plaats te maken voor een winkelcentrum. De economische crisis voorkwam dat. Gelukkig voor ons. Adapt nam toen het stokje van ons over. De gemeente besloot ondertussen om Ringers te beschermen met de monumentstatus, wat wij vanaf het begin hadden bepleit. De huidige plannen - een foodmarket, horeca en woningen - zijn veelbelovend, maar ik wacht af hoe het wordt. We hopen natuurlijk op een fraaie gerestaureerde gevel als herinnering aan Alkmaars boeiende industriële verleden op deze prachtige plek."

Hoogbouw

Spaans maakt zich wel zorgen om de geplande hoogbouw, rondom de fabriek. "Wij zijn niet tegen hoogbouw op de goede plek. Maar als je vlak naast het historische centrum zeventig meter hoogte voor een woontoren toelaat, raakt de schaalverhouding in monumentaal Alkmaar zoek. Fameuze, historische gebouwen als de Grote Kerk, het Stadhuis, de Kapelkerk, de Waagtoren en de St. Laurentiuskerk torenen nu trots boven de stad uit. Dat unieke beeld raak je kwijt, als het gedomineerd wordt door enorme hoogbouw. Mag het iets minder? De toeristen zullen niet voor woontorens onze oude stad komen bezoeken. Het stadsbestuur wil het woningtekort verminderen, terecht, maar de logistieke impact langs de Kanaaloevers van vijftien- tot twintigduizend woningen erbij binnen één generatie is enorm. Zo'n grote stadsuitbreiding met duizenden woningen hebben we sinds de jaren zeventig/tachtig niet meer gehad. Ik vraag me af of de logistieke gevolgen goed in kaart zijn gebracht. Wat is er nodig om de stad leefbaar te houden? Kunnen we zo'n schaalsprong aan? Moeten we niet eerst werk maken van alle leegstand boven de winkels?"

Jachthaven

Alkmaar promoot het watertoerisme. "Kijk 's zomers maar eens naar de boten in de grachten, langs de Bierkade en bij de Schelphoek. Prachtig toch? Maar denk eens verder. Bouw langs het kanaal een jachthaven. Een geweldig idee van Ed Diepenmaat van AIA en eerder al van architect Lody Trap. Ik steun het van harte."

'Historische Vereniging' betekent volgens Spaans niet dat de vereniging tegen alles is wat nieuw is. "Zeker voor Alkmaar zou dat onterecht zijn. We zijn niet tegen nieuwbouw. Hypermodern kan prachtig zijn naast een historisch pand. Waar het ons altijd om gaat is dat het passend moet zijn in de omgeving. Kwaliteit, maat, materiaal en hoogte. Zoals bij de Drie Klaasen aan de Wageweg. Oud en nieuw moeten een relatie hebben met elkaar. Onze tweejaarlijkse Puienprijzen, al vijftien edities, gaan daarom altijd naar restauraties én passende nieuwbouw. Ander geslaagd voorbeeld? De woningen naast het monumentale kaaspakhuis Eyssen. Moderne uitstraling en passend naast dat mooie monument.

Minder fraai vind ik winkelgevels die vrijwel helemaal uit glas zijn opgetrokken. Prima in een modern winkelcentrum, maar in een historische omgeving past dat niet. We beseffen dat wat je vandaag bouwt de monumenten van morgen kunnen zijn. In de bijna 300 columns in deze krant liet ik daarom steeds de verbinding tussen de geschiedenis en het heden doorklinken. Onze stad ligt er nu fraai bij. Daar hebben particulieren en de gemeente zich samen voor ingezet. Zo kunnen we ook trots zijn op Overstad, met het filmhuis en het poppodium. Dat leeft. Daar zijn we blij mee. De toekomst van de stad ziet er goed uit, als we op onze tellen blijven passen."

Carol

Na negen jaar voorzitterschap HVA moet Leen Spaans conform de statuten terugtreden. "Op de achtergrond blijf ik graag bij de vereniging betrokken, maar mijn opvolger Carol Korringa krijgt alle ruimte om haar eigen koers te varen. Zo hoort het ook. Harold Bos deed dat destijds voor mij en dat heb ik zeer gewaardeerd. We hebben een deskundig bestuur, houden lezingen, organiseren wandelingen en geven een prachtig magazine uit. En dat voor €25 per jaar. Onze 1500 leden genieten ervan. Zo kijk ik terug op negen mooie jaren. Met een sterke vereniging gaan we de toekomst in en houden we de geschiedenis van de stad levend. Ik laat wel een heel mooie vereniging achter, hoor!"

Afbeelding