Haiku: Japans koekje van eigen deeg
Ooit een potje sumoworstelen gewonnen? Wel eens sushi gegeten en van de sake genipt? Een sudoku opgelost misschien, of in een Toyota gereden? Ik durf het bijna niet te vragen, maar heb je dan toevallig ook wel eens een haiku gemaakt?
Paul Mons
Regio - Marian de Wit: “Een haiku is een eeuwenoude Japanse dichtvorm. Oorspronkelijk een natuurgedicht, een waarneming, en het heeft maar drie regels: de eerste en derde hebben elk vijf lettergrepen en de tweede regel heeft zeven lettergrepen. In totaal dus zeventien lettergrepen.
De Japanse haikumeester Arakida Moritake (1473-1549) schreef de volgende natuurbeleving:
Is dat daar een bloem
die terugkeert naar haar tak?
Ach nee, een vlinder.
Tegenwoordig hebben veel mensen een eigen vorm aan de haiku gegeven, met een ander aantal lettergrepen en regels. Maar wij zijn vrij traditioneel wat die regels betreft.”
Marian is coördinator van de Haiku Kern Alphen, die sinds 1987 bestaat. “Wij komen iedere maand op zondagavond bij elkaar om elkaars haiku te bespreken. Dat doen we afwisselend in Alphen, Langeraar, Hazerswoude en Boskoop, waar onze leden vandaan komen. Ik geef wel eens een haikuworkshop via Alphen Taal, de stichting die schrijvers, dichters en singer-songwriters wil ondersteunen en stimuleren bij hun taalkundige activiteiten. Met onze Haiku Kern hebben we ook een aantal gedichtenbundeltjes in eigen beheer uitgegeven.”
In de vorige eeuw ontdekten we in de westerse wereld de Japanse literatuur en de grote haikumeesters als Basho, Buson, Issa en Shiki. In 1980 werd de Haiku Kring Nederland (HKN) opgericht voor liefhebbers van de haiku en daaraan verwante Japanse poëzie- en prozavormen. De Haiku Kern Alphen is onderdeel van de HKN.
Misschien wil jijzelf die kunstzinnige puzzel met zeventien lettergrepen ook eens proberen. Maar moet je dan de oude haikumeesters imiteren, of maak je er iets eigentijds van? Een Japans koekje met Hollandse ingrediënten? Zoiets als Ivonne Liebregts uit Flevoland schreef over de eenzaamheid in coronatijd:
vanachter haar raam
zo af en toe een fietser
morgen geen bingo
Marian de Wit vertelt enthousiast verder: “Naast de haiku is er ook de haibun, een combinatie van proza en poëzie. Dat is een beknopt dagverslag, waarin ook een haiku is opgenomen. En de haiga is een haiku met een zelfgemaakte afbeelding erbij. Maar er is nog zoveel méér in de Japanse literatuur te vinden.”
Cabaretier/schrijver Kees van Kooten geeft een humoristische draai aan de haiku. Van zijn hand verscheen onlangs het boek ‘575 Haikoots’, originele waarnemingen over alledaagse dingen:
zo tegen vijven
begint de kurkentrekker
zachtjes te juichen
Voor meer info over de Haiku Kern Alphen en HKN: marian_dewit@hotmail.com en www.haiku.nl.
Een haiku is een vingerhoed vol emotie
