Recordhoge temperaturen? Natuur slaat op hol

Nieuws
Op nieuwjaarsdag bloeien de sneeuwklokjes al tussen het kale hout.
Op nieuwjaarsdag bloeien de sneeuwklokjes al tussen het kale hout. (Foto: Morvenna Goudkade)

REGIO – Weerrecords zijn verpletterd! De laatste dagen van december zijn de warmste ooit gemeten, en ook de nachttemperaturen waren ongekend hoog. Inmiddels gaan we weer richting normale waarden, maar de warmterecords zien we al terug in de natuur: “Fladderende vlinders en baltsende fazanten, dat is écht heel vroeg.”

Morvenna Goudkade 

Dat het de afgelopen tijd ongekend warm was voor de tijd van het jaar, dat is Stef Strik niet ontgaan. De Alphenaar is lid van de vogelwerkgroep en de vlinderwerkgroep van IVN Alphen aan den Rijn.

Vlinders zijn vervroegd uit hun winterslaap gekomen

‘’Normaal zie je rond 1 maart de eerste vlinders, maar nu zijn er rond de jaarwisseling al dagvlinders gesignaleerd. Soorten als kleine vos, atalanta en citroenvlinder zijn vervroegd uit hun winterslaap gekomen. Als het boven de 13 graden is en zonnig, komen die tevoorschijn. Ze gaan zitten met hun vleugels gespreid en laden hun zonnecellen op, daarna kunnen ze vliegen.” Met een knipoog: “De vlinders zijn uiterst duurzaam bezig. Ze laden zichzelf op met zonne-energie. Daar kunnen wij nog een voorbeeld aan nemen.” Strik ziet ook meer activiteit bij vogels. “Futen en fazanten beginnen te baltsen, gaan een partner zoeken, paren en een nest bouwen. Dat is heel vroeg. In Nieuwkoop zie je de aalscholvers al nesten bouwen. Ook bij de blauwe reigers zie ik bewegingen. Gevaar is wel, als er vorst komt en de boel vriest dicht, dan is er geen voedsel voor hun jongen.”

Natuurgids Monique Smulders heeft de laatste tijd ook goed opgelet tijdens wandelingen. De Alphense maakt tevens natuurfilms en schrijft wekelijks een natuurblog. 

Bloeiende sneeuwklokjes? Best wel vroeg

“Aan de ene kant zie ik nog normaal gedrag, zoals bij de meerkoeten die nog gewoon in groepen in het weiland zitten. Daar zie ik nog geen territoriaal gedrag, zoals in de broedtijd. Aan de andere kant staan de elzenkatjes op het punt van bloeien, dat is wel heel vroeg. Normaal is dat eind januari, begin februari.”

Smulders merkt ook dat veel vogels nog niet het diepe water hebben opgezocht. “Veel smienten zitten nog gewoon in slootjes tussen de weilanden. Als het koud is, vriezen die slootjes snel dicht en gaan de vogels naar de Zegerplas of de Reeuwijkse Plassen. Maar nu kunnen ze in de slootjes nog prima voedsel vinden.”

De verslaggeefster zag op nieuwjaarsdag een veldje met bloeiende sneeuwklokjes. Bijzonder? “Nou, wel best vroeg”, vindt Smulders.

In Boskoop heeft natuurkenner Hans van Dam ook het nodige gespot. “We hebben het ene record na het andere verbroken, met nachttemperaturen van 14 graden. Alles is groen, maar dat is wel abnormaal. De meeste planten kunnen er wel tegen, maar voor dieren loert gevaar, als er toch flinke nachtvorst komt.”

Door de hoge temperatuur ontwaken dieren uit hun winterslaap, legt hij uit. “Ze kunnen daardoor in de war raken. Je ziet de eerste vlinders alweer rondfladderen, maar er is niet veel nectar om van te snoepen. Vogels treffen voorbereidingen voor het broedseizoen, maar als het gaat vriezen, gaan die nesten kapot.”

Van Dam wijst ook op het gevaar van vervroegde paddentrek en ontwakende egels, die normaal nog winterslaap houden. “Enerzijds slaat de natuur dus op hol, maar anderzijds zorgt de natuur ook voor evenwicht”, zegt de deskundige. “De dagen zijn nog kort en als het aantal uren licht beperkt is, remt dat de natuur ook weer af.”

Uiteindelijk komt het wel weer goed, verwacht Van Dam. “De natuur is heel veerkrachtig.”