Bestuur Amsterdam is ‘vaag en liefdeloos compromis’

Algemeen
Het stadsdeelkantoor in Amsterdam-Noord.
Het stadsdeelkantoor in Amsterdam-Noord. (Foto: Wendy Ruittemanz/RM)

NOORD - De gemeente Amsterdam worstelt met doormodderende stadsdelen. Een extern onderzoeksbureau onderzocht het Amsterdams bestuurlijk stelsel en kwam vorige week met een rapport vol kritiek en een aantal oplossingen.

door Tom Tossijn

De leden van de Noordse stadsdeelcommissie konden vorige week lezen hoezeer zij, maar vooral ook burgers en belangenorganisaties, zuchten onder de doormodderende lokale democratie, waarin stadsdeelcommissies weinig in de melk te brokkelen hebben. Portefeuillehouder Esther Lagendijk mailde vlak voor de tweewekelijkse vergadering van de stadsdeelcommissie het kritische onderzoeksrapport van het gerenommeerde instituut Necker van Naem/Tilburg University naar de Noordse volksvertegenwoordigers. Dat houdt het bestuurlijk stelsel, zoals veranderd in 2018, tegen het licht. De gemeente heeft echter bij het ter perse gaan van de krant hiervan nog geen bekendmaking gedaan.

De kritiek - door de onderzoekers opgehaald bij bewoners, volksvertegenwoordigers, bestuurders en ambtenaren - is niet mals. Amsterdam is eigenlijk te groot voor één bestuur. Vandaar de stadsdeelcommissies, maar die zijn vlees noch vis, wordt geconstateerd. De volksvertegenwoordigers, op wie twee jaar geleden de bevolking van Noord stemde, hebben weinig te vertellen. Ze hebben alleen het recht van gevraagd en ongevraagd advies en van onderling overleg. De stadsdeelcommissie heeft geen budget, geen begroting, geen eigen ambtenaren, geen enquêterecht, geen controlerende bevoegdheden. Terwijl verkiezingen toch suggereren dat gekozen volksvertegenwoordigers iets te vertellen hebben. Het huidige stadsdeelstelsel is volgens de onderzoekers een ‘vaag en liefdeloos compromis’.

De opstellers van het rapport kiezen echter niet voor fundamentele verandering. De wetgever heeft zich immers destijds ondubbelzinnig uitgesproken tegen een vierde bestuurslaag van stadsdeelcommissies met democratische bevoegdheden. Bovendien zijn de bestuurders en ambtenaren vernieuwings-moe: niet nóg eens een grote bestuurlijke operatie. Het rapport beveelt dan ook slechts verbetering van de huidige praktijk en regels aan: een dagelijks uitgebreider informatieplicht van het bestuur, meer overleg tussen stadsdeelcommissie en gemeenteraad, het opstellen van een lokaal bestuursakkoord, het recht van vragen stellen door leden van de stadsdeelcommissie, meer invloed op het stadsdeelbudget en meer eigen strategische ambtelijke ondersteuning. Merkwaardig genoeg staan in het rapport weinig aanknopingspunten voor meer participatie van de bevolking, behoudens het voorstel voor een ‘inwonersloket’ als makkelijk toegankelijke informatiebron voor alle burgers.

De stadsdeelcommissies bespreken in januari het rapport, waarna wethouder Rutger Groot Wassink reacties ophaalt, ook bij de gemeenteraad. In juli volgt een raadsbesluit over de veranderingsvoorstellen.