Noord liep ver vooruit

Algemeen
Het kleurige ontwerp van architect J. Waal uit 1987.
Het kleurige ontwerp van architect J. Waal uit 1987. (Foto: Rob Beense)

NOORD - In de wemeling van plannen voor nieuwe oeververbindingen duikt telkens als het meest spectaculair op: een zweefbaan over het IJ, van de NDSM-werf naar de Houthavens. Maar wat blijkt? Een soortgelijk plan dateert al van ruim dertig jaar geleden en ontstond in Amsterdam-Noord, dat hiermee dus ver vooruit liep. 

door John Jansen van Galen

Het zit zo: toen het oude ziekenhuis zou gaan sluiten om te verhuizen naar de huidige locatie in Banne Buiksloot, werd het gebouw aan het Mosveld tot hotel bestemd. Meteen rees echter het probleem hoe de gasten vandaar in het stadscentrum moesten komen. Met de bus? En de pont? Het moest sneller kunnen, gerieflijker. Zo rees het plan van een zweefbaan tussen het Galaxy Hotel en het Centraal Station. Het kwam goed uit dat er een groot gat was in de gevel van het ziekenhuis. Dat was zo ontworpen om het belendende Disteldorp niet met een al te massieve kolos op te zadelen. Dat gat kon nu mooi dienen als startpunt van een zweefbaan, die ook Noordelingen een betere verbinding met het centrum zou verschaffen.

Hans Bekker, oud-aannemer en ‘vraagbaak’ inzake Noord, toont het kleurige ontwerp van architect J. Waal uit 1987: aan kabels boven het IJ hangen groene cabines, waarin per uur 1000 passagiers overgezet moesten worden, met een snelheid van 18 km per uur. Een dezer dagen draagt Bekker het materiaal over aan Historisch Centrum Amsterdam Noord. De zweefbaan kwam er niet, zoals u weet. Het voormalige ziekenhuis werd gekocht door een Brussels hotelexploitant, rijk geworden door opbrengsten uit Belgisch Kongo, die besloot dat het gat in het gebouw gedicht moest worden. Daarmee waren de kansen op een oeververbinding door de lucht verkeken. Maar als Amsterdammers uit Zuid dezer dagen de aandacht trekken met opzienbarende plannen voor openbaar vervoer boven over het IJ, kunnen Noorderlingen wijzen op hun eigen, veel oudere plan. Met een variant op Multatuli: lokaal chauvinisme is een schone zaak en geeft het mensdom veel vermaak. Dus: Noord was eerst!