Slavernijgeschiedenis is in, ook in musea

Toen onze vriend en auteur professor Fried Löwensteyn, hoogleraar rechtsgeleerdheid in Leiden en Tilburg, op 17 december 1993 plotseling overleed kon ik niet bevroeden dat het zou leiden tot de kennismaking met schrijfster Cynthia Mc Leod. Frieds schoonzoon werkte bij Shell in Suriname en vertelde over de meeslepende historische roman Hoe duur was de suiker? Die moest ik zeker lezen. Het boek over suikerplantage Jodensavanna was al in 1987 verschenen bij Vaco in Paramaribo en de eerste Nederlandse uitgave verscheen in mei 1995. Op de presentatie kwamen 200 Surinamers en 8 radiojournalisten. In een half jaar werden 20.000 boeken verkocht (dat aantal is nu vertienvoudigd). Na dertien jaar voorbereiding vond ik uiteindelijk regisseur/scenarioschrijver Jean van de Velde en producent Paul Voorthuysen en de VARA bereid het boek te verfilmen in Zuid-Afrika, kosten: 8 miljoen euro. Het werd de openingsfilm op het Nederlands Filmfestival in 2013.

Werken met schrijfster Cynthia Mc Leod is vergelijkbaar met een huwelijk. Zeven keer reisde ik voor haar naar Suriname. We maakten meer dan tien boeken over de geschiedenis van de slavernij en reisden zeven uur met de boot naar Jodensavanna waar haar meest succesvolle boek zich afspeelt, kwamen onderweg in het oerwoud Braziliaanse bijen tegen en parasolmieren, zwommen in de zandbank van de Surinamerivier en zagen 's avonds bij terugkeer de rode oogjes van de kaaimannen. Daar hadden wij overdag gezwommen! De laatste keer dat we Suriname bezochten, in 2015, keken we onze ogen uit naar de dertig à veertig dolfijnen bij Braamspunt, aan het begin van de oceaan, en 's avonds in het donker naar de 500 witte en (zeldzame) rode reigers in het bos boven water vlakbij fort Nieuw Amsterdam. In de Boekenweek van 1996 met als thema Eeuwig El Dorado verzorgde Cynthia maar liefst dertig lezingen door het hele land. Slavernijgeschiedenis is haar vakgebied geworden en ze gaf gastcolleges op de Amerikaanse universiteiten Yale, Wisconsin, Syracus, Berkeley, de Universiteit van Ottawa en vier maanden lang aan Baruch University in New York.

Voor de Nieuwe Kerk in Amsterdam maakten zij en ik het kinderboek No Kwik in Ons Bos. In dezelfde kerk op de Dam is nu een Suriname-expositie te zien waarop Cynthia met Simone Weimans enthousiast reageerden in een filmpje dat De wereld draait door op 1 oktober liet zien. In het Tropenmuseum is 'Heden van het slavernijverleden' en de juniorexpositie 'Sabi Suriname' te zien en volgend jaar september komt het Rijksmuseum met een overzichtsexpositie met hoofdpersonen uit de slavernijgeschiedenis. Een van hen zou zeker Elisabeth Samson moeten zijn, hoofdpersoon van de wetenschappelijke studie Elisabeth Samson en historische roman De vrije negerin Elisabeth van Cynthia Mc Leod. De staat van haar huis in Paramaribo verslechtert en Cynthia probeert geld bijeen te krijgen, eventueel met hulp van de Postcode Loterij, om het huis te restaureren en het eventueel een bestemming als museum te geven.

À propos: vergeet u niet Het burgerinitiatief te ondertekenen tegen de bomenkap van het Van Steijn- en Leeuwenkuilbos in Schoorl? Download het formulier vanaf www.duinstichting.nl. Doen hoor!