Epidemieën in Bergen
Epidemieën zijn van alle tijden. Vast gegrift in ons collectief geheugen staan de Spaanse griep van 1919 en de pest in de middeleeuwen. Die Spaanse griep veroorzaakte meer slachtoffers dan de juist daarvoor in 1918 geëindigde Eerste Wereldoorlog en aan de pest bezweek een derde (u leest dit goed) van de Europese bevolking.
In een artikel van Piet Vijn in de Bergense Kroniek van de Historische Vereniging Bergen van november 2012 worden bijvoorbeeld cholera-epidemieën vermeld in 1832, 1848 en 1866. Men nam ook maatregelen. Het inenten werd verplicht, anders mochten de kinderen niet naar school, de kermis was alleen bestemd voor Bergenaren en zieken gingen in quarantaine. Maar het allerbelangrijkste waren toch het aanleggen van waterleiding en riolering in de jaren na 1880. De Eerste Wereldoorlog bracht difterie en roodvonk waarvoor speciale ziekenbarakken werden gebouwd.
Uit weer andere bronnen beschikken we over cijfers afkomstig uit de jaarlijkse uitdeling van het ‘deelbrood’. Elke 23e februari, de avond van Sint Matthijs zoals 24 februari van oudsher werd genoemd, kregen alle kinderen van Bergen bollen van wittebrood, een zeer gewilde traktatie. Uit deze administratie blijkt nu dat in de jaren 1771 en 1789 aanzienlijk minder kinderen hiervan gebruik maakten dan in de andere jaren. Het vermoeden van een besmettelijke ziekte is niet ongegrond. En in 1802 staat genoteerd dat de kinderen allemaal thuis bleven vanwege een uitbraak van de pokken.
U vindt alles over dit deelbrood in het jubileumboek Feest en Vermaak, dat te koop is via de webwinkel van de HVB www.hvb-nh.nl. In het artikel van Piet Vijn kunt u ook lezen dat de eerste 5 kinderen van dorpsdokter Walraven Graaff van den Bergh in de jaren tussen 1802 en 1807 stierven voor hun 4e jaar. Schokkende en trieste cijfers. Zelfs als arts had je blijkbaar geen grip op de situatie. Wie weet wat er nog allemaal uit de archieven verder naar boven kan komen!
Theo de Graaff, februari 202. www.hvb-nh.nl
