De Ursulinen
Oudere Bergenaren weten nog dat zich ten zuiden van de Loudelsweg een kloostercomplex bevond van de zusters Ursulinen. Toen in 1904 een beroep op hen werd gedaan het onderwijs voor katholieke meisjes in Noord-Holland te gaan verzorgen, vonden ze daar een geschikte locatie voor een klooster en een kweekschool voor meisjes, inclusief een pensionaat. Zie bijgaande foto uit de jaren zestig uit de collectie van Ed Duin. Al snel volgden een lagere school, een mulo/mavo, een landbouwhuishoudschool en opleidingen voor kleuteronderwijzeres en voor lerares in het landbouwonderwijs. Voor volwassenen werd een retraitehuis neergezet, bestierd door paters. Er was een boerderij voor het dagelijkse eten - ze wilden zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn - maar deze bleek ook nuttig voor praktijkopleiding.
De kentering kwam in de jaren zeventig. Lag het aan het aantal roepingen dat terugliep? Lag het aan het aantal leerlingen dat terugliep, veroorzaakt door de integratie van katholieke en openbare opleidingen als gevolg van onderwijshervormingen? Of kwam het omdat meisjes opgeleid wilden worden voor een vak om te gaan werken? Kortom, verschillende oorzaken kunnen worden aangewezen, maar de gevolgen laten zich raden. Het pensionaat werd opgeheven en er kwamen scholen leeg te staan. Er is nog een poging gedaan zwakzinnigen te gaan verzorgen, wat de Ursulinen ook in Zuid-Holland deden, maar daar wilde de gemeente niet aan. Daarom zijn vanaf de zestiger jaren delen van het terrein verkocht voor woningbouw; het geld dat dit opleverde ging naar de missie en goede doelen. Welke sporen de zusters hebben nagelaten tussen Nesdijk en Loudelsweg kunt u nalezen in het themanummer dat de Historische Vereniging Bergen onlangs aan de Ursulinen heeft gewijd. Het is te koop voor 9,95 Euro in de boekwinkel of via onze website. Maar de erfenis van de zusters is vooral ook immaterieel, te vinden in de herinneringen van oud-leerlingen, oud-docenten en Bergenaren.
Theo de Graaff, april 2021
